482. Shake It Off as Gaeilge

Foilsithe 22/10/2015 ag Coláiste Lurgan

Cúrsa B le
Amránaithe: Emily Lannin & Laoise Ní Nualláin.
Stiúrithoirí: Seán Behan & Jenny Ní Ruiséil

Liricí

1,2,3,4.

1. Mé i gcónaí i mo shuí, [is] gach duine ina luí.
I’m always awake, [while] everyone’s asleep.

Bhuel, sin a dheireann siad. Sin a dheireann siad.
Well, that’s what they say. That’s what they say.

‘Mé ag dul amach gach oíche in ann tada a dhéanamh faoi.
I go out every night and can’t help it.

Nach sin a dheireann siad? Bhuel, sin a dheireann siad.
Isn’t that what they say? Well, that’s what they say.

‘S í seo an chúis ’am. Ní stopfaidh mé ag gluaiseacht.
This is my reason. I won’t stop moving.

Fonn an cheoil sin fúmsa.
That music’s tune is in me.

Scáth na soilse. Ag bogadh liom anois go beo ar aghaidh.
Under the lights. I’m moving right along now.

---

Cúrfa
Mar tá rudaí fós le phléigh, pléigh, pléigh, pléigh, pléigh
‘Cos there’s still things to tease out….

Daoine gafa ag an éad, éad, éad, éad, éad
People obsessed with jealousy…

Ná bí ag éisteacht leis an mbréag, bréag, bréag, bréag, bréag.
Don’t listen to the lies…

Ag béic’ amach. Ag béic’ amach.
Shouting it out. Shouting it out.

Ag ligint orainn fhéin, féin, féin, féin, féin.
Pretending to ourselves…

Gur cuma linn faoin scéal, scéal, scéal, scéal, scéal .
That we don’t care about the story…

An gcloiseann tú mo bhéic, béic béic, béic, béic.
Do you hear the shout?….

Béic amach! Béic amach!
Shout out! Shout out! 

---

2. Damhsa ón gcéad lá riamh. Bogadh chuile thaobh.
Dancing from the first day ever. Moving every which way.

Sin nach bfheiceann siad. X 2
That’s what they don’t see. X2

Ag luascadh leis an gceol. An t-am ag dul go beo.
Swaying with the music. Time flying by.

An oíche caite leo. X2
The night is spent with them. X2

‘S í seo an chúis ’am. Ní stopfaidh mé ag gluaiseacht.
This is my reason. I won’t stop moving.

Fonn an cheoil sin fúmsa.
That music’s tune is in me.

Scáth na soilse. Ag bogadh liom anois go beo ar aghaidh

Under the lights. I’m moving right along now.

---

Cúrfa +
Béic amach. Béic amach X4
Shout out. Shout out. X4

---

Rap
3.Thóg an bhean seo a buachaill leí.
This woman took her guy with her.

Is iad ann ar fad. Uilig gafa lena thaobh.
And they all there. All into him.

Is don chuid eile ag breathnu géar lena smaointe caite air.
And the rest scrutinizing, figuring him out.

An dtiocfaidh tusa anois chugam ‘s muid ag béic’, béic’, béic’?

Will you come to me now as we shout, shout, shout?

---

Cúrfa +

Béic amach. Béic amach. X4
Shout out. Shout out. X4 .

---

481. Blag is Fearr as Gaeilge 2015

Ní chreidim é, dáiríre!

Míle buíochas.

Sin mo dhearthair Bernard. Bhí sé ann ar mo shon, bail ó na Déithe air.

Is mór an onóir é .

Céard ba mhaith liom a rá?

Is buaiteoir é gach duine a roghnaíonn saol le Gaeilge.

Roghnaigh mé saol le Gaeilge is tá mo shaol i bhfad níos fearr as mar gheall air.

Léigh na blaganna a spreagann mé: An Codú, Cúrsaí Staire, Gaeltacht 21, Meon Eile, Rámhaille…

agus na blaganna as Gaeilge ar fad.

An-dóchas agam nuair a fheicim an méad daoine ag blagáil, ag tweetáil, ag labhairt Gaeilge i gclubanna srl.

Tá namhaid amháin ag an nGaeilge.
Sin náire.
Mhúin daoine dúinn go bhfuil muidne níos lú ná iad, ár dteanga gan maitheas, ár gcultúr seafóideach. Is tá an iomarca daoine sa tír a chreideann é sin fós.
Creideann siad gur rud ‘backward‘ í an Ghaeilge.
Coir ghránna impiriúlachais.

Nuair atá faitíos ar dhaoine a dteanga féin a labhairt ina dtír féin, ‘sin iomlán bun os cionn.

Tá trí rud le déanamh:
1. Ná cuir náire ar dhaoine.
2. Cáin náire go hoscailte.
3. Ná glac le náire.

Ná bíodh daoine ag magadh faoin teanga níos mó. Níl sé greannmhar, léiríonn sé aineolas, agus déanann sé dochar.

Bíodh bród orainn. Cloisimid daoine ag labhairt Sínis, Seapáinis, Spáinnis & neart teangachaí eile sa chathair. Nach maith sin. Anois labhair Gaeilge gan náire ar na sráideanna sa chathair mar tá sé nádúrtha do theanga féin a labhairt.

As cleachtadh? Lig do na focail atá ar eolas agat as Gaeilge titim ó do bhéal. Tosaigh le ‘Conas atá tú?’ Tá Gaeilge ag beagnach chuile dhuine a bhí ar scoil in Éirinn ach is tabú é í a labhairt taobh amuigh den scoil le fada. Anois tá daoine ag briseadh an tabú sin le spraoi.

Roghnaigh saol le Gaeilge. Tosaigh go mall. Bain craic as. Mol daoine a labhraíonn Gaeilge. Yoga le Gaeilge, Spórt le Gaeilge, cnocadóireacht le Gaeilge, Siúlóid stairiúil le Gaeilge, Club Comedy as Gaeilge… beidh do shaol soisialta lán is cairde nua agat nuair a roghnaíonn tú saol le Gaeilge. Muid i bhfad ó aimsir Pheig anois.

Bíodh Gaeilge le feiceáil i ngach áit: i gach siopa, bialann, leabharlann…
Roghnaigh polaiteoirí le Gaeilge. Bíodh gach duine atá ag obair in Éirinn in ann  ‘Fáilte go…’ a rá ar dtús sa ghnó agus ‘Slán abhaile’ ag an deireadh. Deireann rudaí mar sin le daoine go bhfuil fáilte le Gaeilge ansin. Na gasúir ar fad a thagann amach ó Ghaelscoileanna, tabhair seans dóibh Gaeilge a úsáid sa saol, ag obair, ag déanamh spraoi, i ngach áit. Ní hobby / caitheamh aimsire í an Ghaeilge. Is teanga bheo í.

Labhair í.

Is féidir.

An duais seo duitse, Éamon O Murchú, (nach maireann): fear a shiúil isteach i mo rang is é nócha agus a d’inis dom gur thosaigh sé gach comhrá le ‘Conas atá tú?’ fiú is é i SAM. Ar ndóigh d’iarr siad air céard a dúirt sé is mhínigh sé é is d’fhoghlaim siad go bhfuil teanga againn agus daoine fós ag úsáid an teanga sin. An rud is lú: spreag sé mé. GRMMA

Comhghairdeas le Cúrsaí Staire agus Gaeltacht21!

Bhí sé sna páipéirí sa bhaile

san Westmeath Examiner

agus sa Topic

Mé dáiríre buíoch. Tháinig an nuacht ag am nuair nach raibh cúrsaí go maith agus chabhraigh sé go mór. Is tuigim go n-oibríonn daoine go dian le rud mar seo a chur le chéile.Maith sibh uilig ♥

Bail triail as Twitter as Gaeilge freisin, a chairde. Neart Gaeilge ann

480. Cluichí sa Chlós

Bhí caint anocht ag an gciorcal comhrá ar The Drunken Sailor as Gaeilge. Níl ‘fhios agam an bhfuil an cluiche seo i gceart agam mar ní buan mo chuimhne ach le mo chairde fadó bhíomar ag canadh is ag súgradh sa chlós ar scoil is seo na focail atá ag teacht ar ais chugham anocht:

Cuid I

Amach ‘s isteach trí na geataí órga X 3
‘Sí an cailín deas.

Cuid 2
Buail na cnaipí ar a gualainn X3
‘Sí an cailín deas.
Fonn ♫: The Drunken Sailor

Pic ón áit seo

Mar a d’imríomar é:

Tosaigh le ciorcal le stuanna agus duine amháin sa lár.

Gach duine ag canadh.

Cuid I ♫

An duine sa lár ag dul amach is isteach trí na stuanna.

Cuid 2 ♫

Roghnaíonn an duine a bhí sa lár duine sa chiorcal, téann siad taobh thiar den duine sin, agus buaileann siad a mbosa ar a gualainn (go héadrom) leis an gceol.

Ansin malartaíonn an duine a bhí sa lár agus an duine roghnaithe áiteanna.

Tosaigh arís.

---

Más cuimhin libh cluichí a d’imir sibh as Gaeilge sa chlós fadó, roinn linn iad anseo le bhur dtoil. GRM

Faraor bhí an chuid is mó de na cluichí a bhí againn as Béarla. Nósanna ó Shasana foghlamtha i scoileanna na hÉireann.

Nóta: An cluiche seo feicthe agam ar Twitter inniu 22/11.2105 Ardáthas! Fós beo ☺

Seo mar a imríonn daoine anois é:

1. Seasann na páistí i gciorcal & greim láimhe acu ar a chéile
2. Roghnaítear páiste amháin le bheith mar Neainsí Nóinín
3. Cuireann na páistí sa chiorcal a lámha in airde agus siúlann Neansaí Nóinín amach is isteach faoi na lámha ó dhuine go duine
4. Ceolann na páistí an rann & stopann Neansaí nuair atá an chéad véarsa thart & buaileann sí na gualainn ar an bpáiste is cóngaraí
5. Nuair atá an dara véarsa ráite, leanann an páiste (ar bhualadh a ngualainn) Neansaí ag dul amach is isteach sa chiorcal
6. Leanann seo ar aghaidh go dtí go bhfuil scuaine mhór fhada ag dul thart le Neansaí

Rann: Isteach is amach le Neansaí Nóinín X3 Tar liom i mo dhiaidh. Buail, buail, buail ar mo ghualainn. Tar liom i mo dhiaidh.

Seo cinn eile:

1. Is Páiste Beag Mise

• Seasann na páistí i bhfáinne, greim láimhe acu ar a chéile.
• Roghnaítear gasúr/girseach/páistí/múinteoir le seasamh i lár an fháinne.
• Siúlann gach duine eile i gciorcal thart ar an duine/na daoine atá sa lár agus ceolann siad an t-amhrán.
• Stopann siad den siúl don dá líne ‘Lámha suas agus lámha anuas, Lámha isteach agus lámha amach’, agus déanann siad na gníomhaíochtaí.
• Faigheann siad greim láimhe ar a chéile arís agus siúlann siad thart i gciorcal arís.
• Roghnaíonn an duine sa lár an chéad duine eile a bheidh sa lár.

Fonn –
Is girseach/cailín b(h)eag mise ’gus tá mé go maith,
Yó, hó, hó, hó, hó, hó.
Lámha suas agus lámha anuas,
Lámha amach agus lámha isteach
Is girseach bheag mise ’gus tá mé go maith,
Yó, hó, hó, hó, hó, hó.

Is gasúr/buachaill beag mise ’gus tá mé go breá,
Yó, hó, hó, hó, hó, hó.
Lámha suas agus lámha anuas,
Lámha amach agus lámha isteach
Is gasúr beag mise ’gus tá mé go breá,
Yó, hó, hó, hó, hó, hó.

Is páistí beaga sinne ’gus táimid ar dóigh,
Yó, hó, hó, hó, hó, hó.
Lámha suas agus lámha anuas,
Lámha amach agus lámha isteach
Is páistí beaga sinne ’gus táimid ar dóigh,
Yó, hó, hó, hó, hó, hó.

Is múinteoir beag mise ’gus tá mé ar fheabhas,
Yó, hó, hó, hó, hó, hó.
Lámha suas agus lámha anuas,
Lámha amach agus lámha isteach
Is múinteoir beag mise ’gus tá mé ar fheabhas,
Yó, hó, hó, hó, hó, hó.

2. Frog sa Lár

• Seasann na páistí i gciorcal agus greim láimhe acu ar a chéile.
• Tá duine amháin i lár an chiorcail.
• Siúlann na páistí sa chiorcal thart timpeall ar an duine sa lár ag ceol an rainn.
• Nuair atá an rann ráite déanann an duine sa lár iarracht briseadh amach, faoi nó trí lámha na bpáistí eile.
• Má éiríonn leis/léi bíonn duine de na páistí a scaoil na lámha sa lár, murar éirigh leis/léi tá sé/sí ar ais sa lár.

Fonn – There’s a Frog in the Well/Here we go Gathering Nuts in May
Tá frog sa lár is ní thig leis léim,
Ní thig leis léim, ní thig leis léim.
Tá frog sa lár is ní thig leis léim.
Ní thig leis léim amach.

………………………………………………………………………………………………………..

3. Roille Roille Ráinne (Ring a Ring o’ Rosies)

• Seasann na páistí i gciorcal agus greim láimhe acu ar a chéile.
• Siúlann na páistí thart i gciorcal agus iad ag ceol.
• Stopann siad don líne dheireanach agus déanann siad na gníomhaíochtaí.

Roille, roille, ráinne,
Timpeall linn i bhfáinne,
Ríleó, Ríleó!
Suas san aer le mo choisín ó.

Roille, roille, ráinne,
Timpeall linn i bhfáinne,
Ríleó, Ríleó!
Síos linn ar an talamh ó.

4. A hAon, a Dó, a hAon, a Dó, a Trí
Rann scipeála

• Rópa mór amháin. Greim ag beirt ar dhá cheann an rópa agus á thiontú.
• Páistí ag glacadh sealanna le rith isteach agus scipeáil. 3/6 líne ón rann an duine.
• Ritheann páiste amháin amach agus ritheann an chéad duine eile isteach. (Dúshlánach)
nó
• Is féidir an dán a rá agus an páiste ag scipeáil ar a (h)aonar. (Níos fusa)

Níl fonn leis an cheann seo, is féidir é a rá mar rap.
A haon, a dó,
A haon, dó, trí.
Luchóga istigh sa tuí. (véarsa uilig x 2)

A ceathair, a cúig,
A ceathair, cúig, sé.
Tháinig gandal is cúpla gé. (véarsa uilig x 2)

A seacht, a hocht,
A seacht, ocht, naoi,
Thosaigh siad ag déanamh spraoi. (véarsa uilig x 2)
5. Lucha Beaga Buí

Níl fonn leis an cheann seo. Is dán é. Is féidir é a rapáil.
• Is féidir an ceann seo a úsáid leis an mhuintir atá maith ag scipeáil.
• Rópa mór agus greim ag beirt ar dhá cheann an rópa lena chasadh.
• Ritheann an chéad pháiste isteach agus bíonn sé/sí ag scipeáil. Bíonn gach duine eile ag aithris an dáin.
• Ritheann an dara duine isteach nuair a cheoltar an líne ‘Cat mór liath’ agus cuireann sé/sí an ruaig ar an chéad duine.
• Ritheann an chéad duine amach nuair a cheoltar an líne ‘Rith siad amach’.
• Leanann an dara duine leis/léi ag scipeáil go dtí go gceoltar an líne ‘Cat mór liath’ arís agus ritheann an chéad duine eile isteach.
A haon, a dó, a trí,
Lucha beaga buí,
Ag ithe píosa cáise,
I ngan fhios d’fhear an tí.
Cat mór liath,
Tháinig sé isteach.
Cad é a rinne na luchóga?
Rith siad amach!

6. An bhfuil sibh réidh?

• Páiste/múinteoir ag tabhairt orduithe agus ag cur tús leis an ghníomhaíocht.
• Bíonn gach duine ag máirseáil in áit na mbonn leis an rithim a léiriú.
• Gach duine eile ag déanamh aithrise ar an ghníomhaíocht atá luaite ina dhiaidh sin.

An bhfuil sibh réidh?
Déanaigí i mo dhiaidh é.
Fathach mór ag siúl ar feadh an lae.
Siúl, siúl, siúl, siúl . . .

An bhfuil sibh réidh?
Déanaigí i mo dhiaidh é.
Luchóg bheag ag siúl ar feadh an lae.
Siúl, siúl, siúl, siúl . . .

An bhfuil sibh réidh?
Déanaigí i mo dhiaidh é.
Capall mór ag sodar ar feadh an lae.
Sodar, sodar, sodar. . .
7. Mo Liathróid-ó
(Queenio)

• Seasann páiste amháin chun tosaigh ar na páistí eile agus a d(h)roim leo. Tá liathróid ag an pháiste seo (beag go leor lena cur i bhfolach ar chúl droma).
• Caitheann an páiste an liathróid thar a g(h)ualainn agus níl cead aige/aici tiontú.
• Ritheann na páistí eile sa tóir ar an liathróid agus cuireann an té a fhaigheann í i bhfolach ar chúl a d(h)roma í.
• Seasann gach páiste i líne agus a lámha ar chúl a ndroma acu agus tiontaíonn an páiste a raibh a d(h)roim aige/aice leo thart le hamharc orthu.
• Scairteann sé/sí an chéad dá líne den rann.
• Freagraíonn na páistí eile leis an chéad dá líne eile den rann ag cur amach a lámha, ceann amháin ag am amháin.
• Caithfidh an páiste a chaith an liathróid duine a roghnú a shíleann sé/sí go bhfuil an liathróid aige/aici.
• Má roghnaíonn sé/sí an duine ceart thig leis dul ar ais leis na páistí eile agus an duine eile áit s’aige/aici a ghlacadh. Mura roghnaíonn sé/sí an duine ceart caitheann sé/sí an liathróid arís.
A chairde-ó, a chairde-ó,
An bhfaca sibh mo liathróid-ó?

Ní fhaca mé, ní fhaca mé,
Amharc ar dheis,
Amharc ar chlé.

Tá mo liathróid ag . . . (roghnaigh páiste)
Tá an ceart agat/Tá tú contráilte – déan arís é!

7. Ana Banana

• Seasann na páistí i gciorcal nó os comhair a chéile. (Le go dtig leo gach duine iad a fheiceáil).
• Tosaíonn siad le cosa spréite agus ansin bogann siad na cosa le rithim an rainn. Ó chosa spréite go cosa crosáilte, spréite – crosáilte, spréite – crosáilte, go deireadh an rainn.
• Caithfidh na cosa bheith spréite nuair a deirtear an focal SCOILT. Duine ar bith a chríochnaíonn ar chosa crosáilte seasann siad amach.

Ana Banana,
Ag seinm piana,
Ó thús go deireadh an lae,
SCOILT!

………………………………………………………………………………………………………..

8. Ag roghnú duine

Trí dhán ar féidir a úsáid mar Eenie, meenie, minie, mo de rann. Is é sin le duine a roghnú. Thig leis na páistí cos a chur isteach sa lár agus téann an duine atá á dhéanamh ó chos go cos. Sin nó méar a dhíriú ar gach páiste i ndiaidh a cheile agus iad ina seasamh i gciorcal.

a. Brian Beo
Brian beo, Brian marbh,
Má fhaigheann Brian beo bás,
Beidh an tsrathair ort!

b. Ící Pící
(Is leasainm é ící pící ar na neantóga)

Ící Pící taobh amuigh den chlaí,
Ící Pící taobh istigh den chlaí.
Má bhaineann tusa d’Ící Pící,
Bainfidh Ící Pící duit!

c. Mac an Bhacaigh

Ná bac le Mac an Bhacaigh,
Is ní bhacfaidh Mac an Bhacaigh leat!
d. Iónaidh Míonaidh Maighnigh Mó
Iónaidh Míonaidh Maighnigh Mó
Tá na caoirigh insa chró
Má bhíonn siad ag méiligh,
Scaoiligí leo
Iónaidh Míonaidh Maighnigh Mó.
Thig cur leis sin leis: cearca . . . ag gocarsaigh; muca . . . ag gnúsachtaigh; gabhair . . . ag meigeallaigh, ba . . . ag búirthigh srl.

Míle buíochas le Rónan O Scollaigh

Rannta curtha le chéile ag J de Brún

Ar fheabhas!

479. Cé mise?

Cé mise?
Braitheann sé ar na focail a thiteann amach ó mo bhéal. Más Seapáinis a chloiseann tú uaim, dearcadh iomlán difriúil agam ar an saol ná mar a bhíonn agam is mé ag labhairt Gaeilge. As Gaeilge déanaim GOA le mo bhéal lán ar oscailt is bím ag magadh faoi daoine go minic. Tá greann i mo shaol Seapánach (mar sin atá ann) freisin ach clúdaím mo bhéal le lámh amháin is cuirim an lámh eile ar chúl mo chinn scaití is mé ag gáire. Braitheann mo shaol (cé mise?) ar an gcomhthéacs, ar an nóiméad, ach thar aon rud eile ar an teanga.
Cé mise? Más ag obair mé, ní bhím mar an gcéanna le mar a bhím le cairde. Tuigeann beagnach chuile dhuine é sin, go háirithe má tá brú nó rialacha ag an áit ina n-oibríonn daoine nach ligeann dóibh bheith saor. Cuir i gcás múinteoirí bunscoile in Éirinn is iad ag iarraidh post a fháil is 90% de na scoileanna Chaitliceach. Jab uait? Deir a chaithfidh tú a rá le jab a fháil. Níl saoirse ann. Níl sé sláintiúil do dhaoine iad féin a choinneáil faoi cheilt. Ní aontaím le Dogma na hEaglaise is níor mhaith liom bheith páirteach in iompúchán. Ach ní fhéadfainn é sin a rá. Ní mise a bhí ionam is mé ag múineadh in Éirinn. Uirlis na hEaglaise gan rogha a bhí ionam. Is ghoill sé.
Cé mise? Ní an duine céanna mé nuair a fhaigheann cara liom bás agus an mise nuair a chloisim deascéal. Ar ndóigh. Thíos seal is thuas seal. Sin an saol. Cuid againn in ann deighleáil le dúshláin níos fearr ná cuid eile. Ní mise an duine céanna má fheiceann tú mé is cúrsaí an tsaoil go dona ná an mise ag baint craic is spraoi as iontaisí an tsaoil. Dubh agus bán.
Cé mise nó cén mise? Lenár seifteanna ar fad le stracáil leis an saol, is féidir linn bheith iomlán difriúil i ngach comhthéacs is gach nóiméad má tá muid sáite i dteanga eile. Nach iontach an deis é! Tá cultúr fite fúite le teanga. Rialacha i gcultúr amháin nach dtuigeann cultúr eile.Téigh tríd an saol i dteanga amháin is tuigfidh tú an saol de réir an teanga sin. Nó léim ó shaol go saol go héasca is rogha agat cén dearcadh ar mhaith leat. Níos fearr fós, seas siar is déan comparáid idir an chaoi a fheiceann tú an saol i ngach teanga. Is féidir teanga agus cultúr a fhoghlaim is an taithí sin a bhlasadh. Caith do shaol i gcultúr eile seal le tuiscint más mian leat.
Cén mise: Mise, Yo, Watashi, I? Ní chreidim go dtiocfaidh mé ar ais tar éis an bháis nó go mairfidh mé go deo ar neamh ach airím go bhfuil níos mó ná saol amháin agam anseo. Bainim an-taitneamh as. Ní an duine céanna mé le Béarla, ná mé le Spáinnis, ná mé le Gaeilge, ná mé le Seapáinis. Níl saol síoraí le fáil, dar liom, ach tá seans againn níos mó ná saol amháin a bheith againn sa seal atá againn ar an domhan seo. Tá mé lánchinnte faoi sin.

478. Sia – Chandelier as Gaeilge

Foilsithe ag Coláiste Lurgan ar 12/10/2015

Amhránaí: Rút Ní Fhógartaigh
Damhsa Ballet: Cristín Ní Fhearaill
Damhsa Míme: Cristín Campion
Damhsa Seannós: Laura Ní Cheallaigh
Damhsa Gaelach: Rosie

Le Cúrsa B

---

Liricí:
Véarsa 1. Ní féidir linn mothú tinn.
We cannot feel sick.

(Ní) airíonn [muid] rud ar bith: is cuma linn.
We feel nothing: we don’t care.

Bíodh an diabhal! Bíodh an diabhal!
To hell with it! To hell with it!

---

Véarsa 2. Is breá liom é: an chraic ar ball.
I love it: the craic in a while.

Fón bualadh ard: coisir tí tosú.
Phone ringing loud: party about to start.

Airím an grá. Airím an grá.
I feel the love. I feel the love. 

---

 Curfá

[a] hAon, dó, trí, [a] haon, dó,trí, siar, X 3
1,2,3, 1,2,3, [Throw it] back. X 3

Á gcaitheamh siar. Cé ‘tá [ag] comhaireamh?
Throwing them back. Who’s counting? 

Mé chun luascadh ón chandelier, ón chandelier.
I’m gonna swing from the chandelier, from the chandelier.

Mé chun na maidí scaoileadh leo imeacht le sruth, ag imeacht le sruth.
I’m gonna let the oars loose to drift away, to drift away.

Mé chun eitilt tríd ceartlár na hoíche, lig na deora ag sní.
I’m gonna fly right through the night, let the tears flow.

Mé chun luascadh ón chandelier – ón chandelier.
I’m gonna swing from the chandelier, from the chandelier.

---

Véarsa 3. Níl ann ach go bhfuil mé beo.
I am only alive.

Gan in ann caint nó breathnú níos mó.
Unable to talk or see anymore.

Líon mo ghloine go cur thar maoil.
Fill my glass til it’s overfull.

Sula dtéann mé glan as mo chiall.
Before I go right out of my head.

---

Véarsa 4. Féach, níl ann ach go bhfuil mé beo.
Look, I am only alive.

Gan in ann caint nó breathnú níos mó.
Unable to talk or see anymore.

Líon mo ghloine go cur thar maoil.
Fill my glass til it’s overfull.

Sula dtéann mé glan as mo chiall, glan as mo chiall
Before I go right out of my head, right out of my head.

---

Véarsa 5. ‘Ghrian ag éirí. Mé mo staic.
The sun is rising. I’m stuck [here].

Céard a tharla aréir? Níl ‘fhios ’am.
What happened last night? I don’t know.

Nairé an domhain, náire an domhain.
The utter shame, the utter shame. 

---

Curfá

---

Véarsa 3 arís

---

Véarsa 4 arís

---

477. Na Buachaillí Bána

Na Buachaillí Bána

Éirígí suas ná faillígí an uair
Tá an tseachtain anois ins an láthair.
Go scaoilfear na duail atá fite go crua
Is lasaimid coinneal do Mhártan.
Seasaidh le cliú is ná téigí ar gcúl
Go gcuirfidh muid fúinn gach garda
Biseach is bua go bhfaighidh muid go luath
Is go leaga Mac Duach ár namhaid.

---

Is nach fada le fán an charraig gan smál
Nach scoiltfidh go brách is nach bpléascadh,
Is a chruthú le fáil, ‘sé is ainm dhó Seán
Is gurbh é Peadar a ghearr an foundation.
Tá crann ina lár is a leigheas dhá lán
Is gurbh é Liútar a ghearr na foundations

Na suckers a d’fhás, críonadh a mbláth
Agus beidh siad ar lár más féidir.

---

Deinim impí ar mhnaoi nár pheacaigh ina saol
Agus m’achainí ar Rí gheal na ngrásta
Go bhfeice mé peelers lag marú sínte
Scaipeadh agus scaoileadh ar gharda.
Liberty tree cois balla chaon oích’
Ag lucht ribíní is tintreacha cnámha
Daly is Deely i mionú ar an tír,
Is a gceann i mbarr spíce in airde.

---

Dá dtuigeadh an saol nach mbeadh ann aon rí
Ach muid a bheith trína chéile
Bheadh mo shleá le mo thaobh is mo chlaíomh liom síos
Is mé ag ruaigeadh na nGall as Éirinn.
Bheadh Ruarcach Mhaigh Loch gan scolb gan scrath
Is Frank Kelly ag iarraidh na déirce
Parlaimint thart is Gaeil ar a gceart
Bheadh lucht ribíní in arm is in éide.

---

Is fada liom suas go gcloisfidh mé fuaim
An drumadóir a thiocfas ón Spáinneach
Go dtaga sé ar cuairt go Connacht anuas
Beidh lucht ribíní ag ól a shláinte.
Fuisce breá crua agus fíon folláin fuar
A bhéas againn ag ruaigeadh ár namhaid
Is cuirim ó Ruairc amach go dtí an dún
Is maireann dhá shluaite ar garda.

476. Ceol Joni Mitchell as Gaeilge

Caitríona O’ Leary ag canadh amhráin Joni Mitchell as Gaeilge

Seo sampla de na hamhráin a bhí ag Tuairisc ar Soundcloud:

All I want

Boogie Man

Both Sides Now

Same Situation

Beidh níos mó as Gaeilge le cloisteáil: Yellow Taxi, Woodstock, The Jungle Line ina measc ag Féile Imram

Aistriúcháin ó Liam Ó Muirthile agus Gabriel Rosenstock

Caitríona O Leary ag canadh

Ceoltóirí: Dick Farrelly, Nick Roth, Dave Redmond agus Graham Hopkins☺.

Beidh íomhánna ann le Margaret Lonergan

Ná cailligí é! Cead isteach €15/€10

16/10/2015 8.00in, Smock Alley, Baile Átha Cliath 8

475. Beocht agus Beatha

Tá Gaeilge ag fás, fiú in Éirinn.

Is Gaeltacht í an tír go léir más mian linn é.

Is mé sa bhaile sa samhradh bhí siúlóid stairiúil & oíche den scoth as Gaeilge ar siúl i Lios Mór, Port Láirge.

Bhí na Cnocadóirí ag siúl cois na habhann i mBAC.

Bhí seans agam bheith leo agus Gaeltacht a bhí ann i ndáiríre sa dhá chás.

Is féidir saol le Gaeilge a roghnú. Tabhair faoi.

474. Someone That I Used To Know as Gaeilge

Foisithe ag TgLurgan ar an 29 Méan Fómhair, 2015

Liricí

Na Cuimhní

Véarsa 1
Anois is arís ag cuimhniú siar ar ár n-am le chéile.
Now and then looking back on our time together.

[Ar] nós an uair a dúradh liom bogadh ar aghaidh.
Like the time I was told to move on.

Shíl me go raibh ár ngrá socraithe.
I thought our love was settled.

Ach d’airigh easnamh i gcónai faoi.
But something about it always felt lacking.

B’shin é anois an cráphian i mo chuimhní.
That is now the anguish in my memories. 

---

Véarsa 2
Is féidir grá trí thimpiste teacht ón gcineál brón atá anseo.
Love can accidently come from this kind of sadness here.

Leis an bhfonn a d’imigh uainn, nach fillfidh aríst.
With the desire that left us, that won’t return again.

Ach nuair a dúirt tú liom nach raibh aon chiall,
But when you told me that there was no sense,

Gan aon rogha, d’athraigh tú mo shaol.
Without a choice, you changed my life.

Faraor géar ach bhí go leor fút fós le foghlaim.
A crying shame but there was so much still to learn about you.

---

Cúrfá
Ach ní raibh ort mé a ghearradh amach,
But you didn’t have to cut me off,

Ag cur i gcéill nár tharla sé ‘s nárbh bhfiú aon trácht air
Pretending that it didn’t happen nor was worth mentioning.

Mo chroíse anois brúite dubh
My heart is now bruised and black

Mar chaith tú liom mar strainséir amhail’s go bhfuil mé tiubh.
Since you treated me like a stranger as if I were stupid.

Ní raibh ort bheith chomh grána liom.
You didn’t have to be so mean.

Na rudaí beaga sin a ghortaigh ‘s a ghoill go trom orm.
Those things that hurt and pained me deeply.

Tromluí sin anois thart go deo.
That nightmare is over now forever.

Is mairg iad na cuimhní nach bhfuil ann níos mó.
It’s a shame about the memories that are there no more.

---

Véarsa 3
Scaití féachaim siar ar an méid grá a bhí curtha amú.
Sometimes I look back at the amount of love we wasted.

Is an chaoi a chreid mé go raibh an locht iomlán ormsa.
And the way I believed that I was all to blame.

Is níor cheap mé riamh go raibh mé réidh.
And I never thought that I was ready.

Ag iarraidh gach rud a dúirt tú a phlé.
Trying to discuss all you said.

Bhí muid ceapaithe a bheith fós beo.
We were meant to be still alive.

Ach a mhalairt atá fíor, a stór:
But the opposite is true, love:

‘na cuimhní nach bhfuil ann níos mó. X2
‘the memories that are longer there. X2

---

Curfá

‘na cuimhní nach bhfuil ann níos mó. X3
‘the memories that are longer there. X3

Is mairg iad na cuimhní nach bhfuil ann níos mó.
It’s a shame about the memories that are there no more.

473. Brian Friel 1929 – 2015

Tá Brian Friel, an drámadóir a scríobh Dancing At Lughnasa agus Translations imithe uainn inniu. Goilleann sé. Níl fanta againn anois ach a dhrámaí a léamh is a léiriú, Gaeilge a labhairt le cion, is grá a bheith againn dár dteanga arís. Iarraim anois ar rialtas na tíre fáil réidh leis an bpraistriúcháin atá againn rófhada: logainmneacha a mhilleann ár dteanga. Tosaigh leis na Contaetha.

Conas teanga a mharú (Pic le minniemelange)

Bhí mé ag Ciorcal Comhrá aréir ag caint le fear óg as California atá i ngrá le Gaeilge (bail ó na Déithe air) faoi Translations. An chéad dráma a chonaic mé i mo shaol. Seamus Heaney a fuair na ticéidí dúinn, muidne a rang Béarla i gCareysfort. Inár suí ansin go hard ar an mbalcóin san amharclann ag breathnú anuas ar dhraíocht. Ní raibh focal eile air. Bhí mé gafa. Conas an tír aisteach seo is a cultúr a mhíniú? Logainmneacha. Scéal grá. Gleic. Míthuiscint. Daoine ag labhairt Béarla ach tugtar le fios gur Gaeilge atá i gceist: seift iontach amach is amach! Rinne mé iarracht an chumhacht a mhíniú do mo chara ag an gCiorcal Comhrá aréir ach theip orm. Níl mé leath chomh cliste le focail le Friel ná Heaney is sin a bhí uaim leis an scéal a mhíniú i gceart.

Bhí Dancing At Lughnasa feicthe agam sa phictiúrlann is Meryl Streep ann. Thaitin sé liom ach is é Translations mo chéad grá. Mar sin féin tháinig an domhan draíochtúil sin de Friel níos giorra dom arís nuair a léirigh grúpa Rubicon an dráma Dancing At Lughnasa i Ventura i gCalifornia. D’iarr siad orm cúnamh a thabhairt dóibh leis an damhsa is mé ag múineadh damhsa ansin ag an am. Taithí iontach. Bhí mé i measc na haisteoirí ag cleachtadh leo ar an stáidse. Gach uair a dhún siad na doirse san amharclann is mhúch siad na soilse is thosaigh na haisteoirí ag léamh a línte, tharla rud éigin. Tógadh ón domhan seo mé go spás eile ina raibh mo chuisle ag preabadh le háthas. Draíocht.

Bhris sé mo chroí nuair a fuair Seamus Heaney bás. Thit na deora go trom mar bhí aithne agam air. Mo mhúinteoir fadó. Ní mar an gcéanna inniu le himeacht Brian Friel ón saol seo ach cosúil leis sa chaoi go n-airím poll mór inár ndomhan Ceilteach. Thuig sé an frustrachas is mó a bhaineann leis an saol is bhí sé in ann é a chur i bhfoirm a léirigh go simplí agus go taitneamh é le nimh a bhaint as. Sin saoi.

Heaney le Friel (Pic ó Bay Today)

Bhí an chuid is fearr dínn i Heaney agus Friel. Mairfidh siad go deo lena saothar fágtha ina ndiaidh. Tuigim inniu cén dráma a chaithfimid a dhéanamh anois ag an Celtic Arts Center:Translations. Dráma a mhíníonn ár dteanga is an chaoi inar mhill siad í le aineolas sotalach. Dráma a insíonn é sin le cion. Nach éacht é sin!

Fear ciúin, ar nós Heaney a bhí i mBrian. D’fhág le taisce dúinn. Is breá linn a rinne tú, a chara. Spreagann tú muid is lasann tú bród ionainn. Turas slán abhaile duit, saoi eagna.

A Shaothar:

1962 The Enemy Within
1964 Philadelphia Here I Come!
1967 Lovers
1968 Crystal and Fox
1973 The 1964 Freedom of the City
1975 Volunteers
1977 Living Quarters
1979 Aristocrats
1979 Faith Healer
1980 Bhunaigh sé an Field Day Theatre Company i nDoire
1980 Translations
1882 The Communication Card
1987 Fathers and Sons
1988 Making History
1990 Dancing At Lughnasa (Duais Tony)
1991 London Vertigo
1992 A Month in the Country
1993 Wonderful Tennessee
1995 Molly Sweeney
1997 Give Me Your Answer, Do!
2002 Afterplay
2005 The Home Place
Athchóiriú ar Obair Chekov:
1992 Three Sisters
1998 Uncle Vanya
2001 The Yalta Game
2002 The Bear