Fís inniu. Molta ag dalta aréir, bail ó na Déithe air.
Seo fís a spreag an scannán Black 47.
Gearr ach cumhachtach. Is daoine ag fáil réidh le rian na himpireachta i SAM agus i dtíortha eile, in am ceisteanna a chur. Cén fáth nach bhfuil Éire saor? Cén fáth a bhfuil na sé fós ag impireacht na Breataine agus an chuid eile den tír ag impireacht na Róimhe?
Cá bhfuil Mary Lou a roghnaigh na daoine? Í tinn le Covid agus d’fhág an rialtas seo amach í. Feall i 2020. Neart le ceartú. Ní le scian. Ach le fearg, mar is cóir.
Tarraing anuas rian na himpireachtaí. Amach leo a fhágann saoirse na tíre ar leathtaobh. Ná géill don Eaglais ná don Bhreatain níos mó. D’imir siad feall mar is ghnáth.
Aontas Ceilteach, a chairde. Tabhair faoi. le chéile san Eoraip. Creid ann.
Tá an scannán Sleepless in Seattle cáiliúil go leor. Beidh orthu scannán nua a dhéanamh anois: Saoirse i Seattle. Tá gá leis an scéal seo a insint.
Fáilte go dtí an Capitol Hill Autonomous Zone nó CHAZ. Tá Zón na Saoirse i Seattle agus fógra breá ann le rá leat go bhfuil tú ag dul isteach sa zón sin. Macalla den bhfógra i nDoire.
Dar le Jenny Durkan, Méara Seattle, is sampla é an zón seo de shaoirse cainte agus thírghrá i ndáiríre. Dar le The New York Times is “part street festival, part commune” é.
Dochreidthe atá déanta ag daoine leis an gcathair a shábháil ó ionsaithe fíochmhara ó na póilíní le déanaí. Éacht! Ealaín den scoth ar na sráideanna. Ceol san aer. Bia blasta ar fáil ann. Síocháin.
Ní raibh sé éasca do Seattle i 2020. Bhuail Covid-19 go láidir an chathair go luath. Is mise, é féin, agus an madra ar eitleán ag bogadh ó Chalifornia go Virginia, tháinig an scéal ó Washington (an Stát, ní D.C.) go bhfuair duine ansin bás de Covid-19 i Seattle. B’shin an chéad tuairisc faoi bhás uathu ar Feabhra 29. Is muid ag socrú síos in árasán nua (agus é féin tinn agus faitíos an domhain orm go raibh Covid aige), chuaigh an víreas as smacht go sciobtha i Seattle.
Go dtí lár mí Mhárta bhí níos mó cásanna i Washington (an Stát) ná ina aon áit eile go dtí go ndeachaidh cúrsaí in olcas i Nua Eabhrac. Sé sin le rá bhí daoine ag fulaingt go géar i Seattle ó thús na bliana. Bhí frustrachas, fearg, agus faitíos ar dhaoine nach raibh an Stát réidh do Covid, nach raibh an fearas ag dochtúirí is altraí a bhí uathu. Seandaoine i gKirkland i Seattle is mó a fuair bás le Covid.
Is rudaí ag socrú síos faoi dheireadh is na cásanna ag laghdú, tharla dúnmharú George Floyd is bhíomar ar fad in ann sin a fheiceáil ag tarlú os ár gcomhair amach. Chualamar an Momma sin ag teacht óna bhéal is chonaiceamar an póilín lena lámh ina phóca ag marú duine os comhair an tsaoil is ba cuma leis faoi. Mar is féidir leo. Mar níl freagracht ann.
Is tháinig fearg arís mar tá na mílte, mílte againn. Ar dhaoine gan jab, gan dóchas, gan árachas sláinte. Airíonn siad ar fad nach bhfuil siad in ann anáil a tharraingt. Mar is cuma cén ghearán a dhéanann daoine, leanann na póilíní ar aghaidh ag marú daoine dubha (braon den úsáid de ghorm. Seanfhaiseanta anois, leads. Feicim daoine dubha le Gaeilge in Éirinn ag scríobh daoine dubha agus is leor sin domsa).
Bhí freagracht ar bith ann le George Bush agus a chogadh san Iaráic. An fear fós saor agus daoine ag ceapadh gur laoch é. Bhí freagracht ar bith ann nuair a chuir ICE páistí i sluachampaí géibhinn. ICE fós dhá dhéanamh is iad ar nós SS Trump. Bíonn freagracht ar bith ann nuair a insíonn FOX agus AON bréaga ar an ‘Nuacht’ acu. Iad fós ag scaipeadh bréaga agus níor dhún éinne síos iad. Freagracht ar bith ann nuair a ghoideann Trump fearas atá de dhíth sa troid in aghaidh Covid. Is léir nach bhfuil Checks & Balances ann ar chor ar bith.
Freagracht ar bith ann do na daoine a leanas is níos mó ná iad nach bhfuil ar an liosta seo ach iad ar fad marbh: ciontach as bheith dubh.
Momma, a dúirt George is é ag fáil bháis. Is chuala mé é. Bhí a mhamaí marbh ach bhí cúnamh uaidh is ní raibh duine ar bith ar an domhan in ann cúnamh a thabhairt dó is é ag fáil bháis faoi ghlúin Derek Chauvin mar bhí gunnaí ag na póilíní, Derek is a chairde. Mar sin, ghaoigh sé ar a Mhamaí is fios aige go raibh sé ag fáil bháis.
Ní raibh daoine in ann tada a dhéanamh seachas seo a fháil ar a gceamaraí. Samhlaigh sin. Tú ag fáil bháis agus an radharc deireanach agat ná daoine ag fáil fís de do bhás ar a ngutháin. #GeorgeFloyd Ach is maith go bhfuair siad é. Mar chonaiceamar é is anois tá fonn ar mháithreacha an domahin, gach duine le croí, seo a stopadh. Ní do George. Ródhéanach dó. Ach do gach duine dubh eile. Mar TÁ ciníochas lofa sa tír agus TÁ na póilíní as bealach.
Mar sin chuaigh daoine i Seattle, chomh maith le daoine ar fud an domhain, amach ar na sráideanna le rá leis na póilíní go raibh siad cruálach agus as smacht. I Seattle, d’fhreagair na póilíní le fórsa cruálach as smacht. In áit a rá, Tá an ceart agaibh agus bhíomar as bealach, d’iosaigh na póilíní páistí, cailíní óga, daoine i gcathaoireacha rotha le deorghás, le piléir rubair, le smístí, le foréigean damanta IN AM COVID!!!!!
Sháinnigh siad iad le chéile IN AM COVID is thóg siad iad go príosún i mbusanna IN AM COVID. Mar sin, thuig daoine go raibh siad ag cur a saol i mbaol ach FÓS sheas siad an fód ar son na síochána, ar son cearta daonna, mar d’fhreagair siad an glaoch sin ó George. Tá cúnamh ó dhaoine dubha. Ná maraigh iad níos mó. Seasann Seattle leo in aghaidh na póilíní. Mar TÁ na póilíní IOMLÁN as bealach.
As seo ar fad, d’éirigh leis na daoine spás atá slán a bhaint amach. Shiúil siad le chéile ina mílte gan tada a rá le tabhairt le fios nach mbeadh an bua ag póilíní lofa. Chonaic an méara iad agus thuig sí.
Bhunaigh daoine Zón na Saoirse ar an Luan. Tá an chathair ag cuidiú leo anois ag cur seirbhísí ar fáil dóibh. Tá na póilíní ar buile ach tá cosc orthu an gás a úsáid níos mó is tá siad ag fanacht amach ón gceantar seo. Tá bia saor in aisce i Zón na Saoirse is ceolchoirmeacha saor in aisce. Tá seans ann do dhaoine teacht le chéile le caint faoi a tharla is le cúnamh a thabhairt dá chéile. Tá deis ann domhan níos fearr a shamhlú. Sé sin le rá, tá daonnacht ann. Ba mhaith liom a ceapadh go dtabharfadh sin sásamh do George.
Ní leor seo. Tá freagracht de dhíth. Ach is rud álainn amach is amach é. Meas do na laochra a sheas an fód. Tugann siad dóchas don domhan tuirseach seo.
Mo mhallacht ar FOX agus AON agus a mbolscaireacht ghránna. Go hIfreann leo nó, níos fearr fós, dún iad.
San am céanna ina bhfuil daoine ag argóint faoi Ghaeilge ar leac, tá an tArd-Aighne Barr sna Stáit Aontaithe ag argóint faoi Law & Order. Níl mórán idir an dhá rud. Impireacht agus ciníochas i gceist.
Scéal 1: Fuair Margaret Keane bás in Iúil, 2018. Rugadh í agus a fear céile in Éirinn. I 2017, fuair Margaret Gradham an Uachtaráin ón gCLG as ucht a rinne sí i Sasana ag cuidiú leis an bpobal ansin. Is léir go raibh grá mór aici dá cultúr. Is le déanaí, d’iarr a clann cead na focail In ár gcroíthe go deo a chur ar a leac. Ait go mbeadh orthu cead a fháil sa chéad áit, ach an cead sin ní bhfuair siad. Eolas faoi anseo.
‘Mhínigh’ an breitheamh Stephen Eyre QC, nach mbeadh cead Gaeilge a bheith ann gan aistriúchán air sa Bhéarla leis mar d’fhéadfadh the passions and feelings connected with the use of Irish Gaelic (NÍL gá leis an Gaelic sin!!!! SOIT!) a ligint do dhaoine a cheapadh gur “some form of slogan nóa political statement a bhí ann.
GML! Raaaaight. Labhraím slogans? Sin mo theanga? Cúpla rud anseo, Stephen Eyre, agus a dhaoine uaisle. Uimhir a haon: Irish, ní Irish Gaelic, atá ar mo theanga agus tuigimid an díspeagadh atá sa Gaelic sin. Uimhir a dó: ní dóigh liom go gcaithfear Laidin ná teanga ar bith eile a aistriú go Béarla. Agus sin ciníochas: bun agus barr an scéil.
Seo a cheap Dara Ó Briain faoi agus aontaím leis
Scéal 2: Rinne an tArd-Aighne Barr tagairt don leac seo ar an teilifís inniu
Everything is created by Law and Order, ar sé. Rud a thaitneodh le Trump. Rud a oireann d’fhaisisteachas. Cúpla rud anseo, a dhaoine uaisle. Uimhir a haon, bhí ionadh orm go mbeadh meas ag Barr ar rud ar bith nach raibh scríofa i mBéarla agus uimhir a dó, mheas mé do ndearna duine éigin ar fhoireann an Trumpadóra an frása Law & Order a ghoogláil. Sin talking point na huaire ag an tíoránach sa Teach Bán. Féach agus éist ag 11:40 thíos
Bhí Barr mícheart. LEGE ATQVE ORDINE OMNIA FIVNT atá scríofa thar an mbealach isteach ag an Roinn Dlí agus Cirt i nDC. Ciallaíonn sé Lig do gach rud bheith déanta de réir dlí agus oird. Lean Wray, stiúróir an FBI, é ag rá (i bhfocail níos deise), All Lives Matter. Le bheith cruinn bhí siad ansin le rá leis an bpobal, Is cuma sa tsioc linn fúibh, tá an chumhacht againn, mar a dúirt Trump leo a rá.
Laidin. Teanga na hImpireachta. Sin ceadaithe ach feic na daoine ag teacht anseo ó thíortha eile? Raaaaight.
Ceist faoin bhfrása sin Dlí & Ord nó Riail & Reachtanseo. An bhfuil ciníochas ag baint leis? an cheist. Tá, an freagra.
Bris na ballaí, a dhaoine uaisle. Bris an náire, Bris aineolas. Leag impireacht a ligeann d’fhuath mar seo fás. Scríobh an stair i gceart agus tóg córas níos fearr. Airím na ballaí ag titim anois is tugann sé dóchas dom. Ná fan ciúin.
1. Bhí mé óg is bhí mé amaideach
Is gan splanc agam i mo cheann,
Nuair a casadh cailín deas orm,
Agus phóg mé i mar ghreann.
Curfá: Cóilín (Cóilín!)
Tar abhaile liom,
Beimid díreach in am don tae,
Fóillín! (Fóillín!)
Go raibh míle maith agat.
Ach go fóillín,
Go dté tú slán.
2. Bhí na blianta spóirt is óil agam,
Sean gach dí, is nua gach bia.
Is na sluaite ban sa tóir orm,
Is a muintir leis im’ dhiaidh.
Curfá 2: Cóilín (Cóilín!)
As an mbaile leat!
Tá an posse ag teacht faoi do dhéin!
Fóillín, Fóillín! Go raibh míle maith agat!
Ach go fóillín,
Go dté tú slan.
3. Ach anois tá mé ag dul in aois,
Tá mé fós im’ cheann, imithe.
Is má chím cailín mar í arís
Ise a bhéas ag déanamh grinn.
Curfá 3: Cóilín (Cóilín!)
Gread abhaile leat!
Tá tú súgach is beagnach braon.
Fóillín, Fóillín! Go raibh míle maith agat!
Ach go fóillín,
Go dté tú slan.
Mharaigh póilín George Floyd is chonaiceamar é ag tarlú os ár gcomhair amach.
Seo a cheadaigh Trump. Níor thosaigh sé é. É anseo ó bhunaíodh SAM ar chinedhíothú. Ach spreag a bhás daoine le teacht amach. Is tháinig na sluaite amach.
Fiú in am Covid, thánig siad mar is cuid den fhadhb céanna at ag tarlú. Drochmheas ar dhaoine agus córas lofa.
Seas an fód, a dhaoine uaisle agus faigh réidh lei an tíoránach is a Naitsithe.
A mhalairt atá ag tarlú i Minneapolis, faraor. Taithí agam ar a dhéanann siad ansin. Ní mhaithfidh mé go deo a rinne siad do mo mhac.
Seas an fód, a dhaoine uaisle. Go leor rudaí gránna feicthe agam ar FB Irish Around the World agus i bhfreagraí ar alt a d’fhoilsigh Irish Central. An iomarca anseo ina dTrumpadóirí agus iad ag rá gur Irish iad. Chaill siad greim ar an maitheas inár gcultúr le fada is iad ag cuidiú le toránach.
A chuisle ‘s stór, ná pós an seanfheairín liath ach pós an fear óg, mo leo, mura maire sé ach bliain nó beidh tú go fóill gan ó nó mac os do chionn a shileadh aon deor ort tráthnóna nó ar maidin go trom
– Buachaill ón Éirne
A chuisle is a stór. Mo shaol is mo ghrá. An luach atá i bheith beo.
An bhfuil tú go maith? a iarraimid ar a chéile.
An bhFUIL? Tá nó Níl (Ní fhuil) seans againn in am Covid. Ní bheidh fhios againn go dtí go dtuigimid a chleas.
An dtéann an fhuil timpeall mar is cóir lena rithim sa chuisle gan bac san mbealach nó an bhfuilim tinn? Foinse na faidhbe le Covid: an fhuil sin, níos mó ná na scámhóga ná an anáil a tharraingt ná fliú, feictear do dhochtúirí anois.
An mbeidh ó nó mac os cionn an cine daonne a shileadh aon deor orainn? B’shin a bhíomar ag smaoineamh ag tús seo ar fad. Anois, áthas orainn bheith beo fós. A chuisle is a stór. Níl grá ann gan saol. Níl saol ann dúinn gan ár gcuisle. Agus daoine ag iarraidh dul ar ais go rithim an tsaoil mar a bhí, gá dúinn bheith faireach fós. Nílim réidh dhó.
Tá stiúrtheoir ar an Ionad Éireannach ar Bhitheolaíocht Shoithíoch ag Coláiste Ríoga na Máinleá in Éirinn, James O’Donnell, ag plé leis na fadhbanna seo ag iarraidh a thuiscint cén chaoi ina mbíonn Covid ag déanamh ionsaí ar an gcorp. Le niúmóine bíonn na scámhóga pulchta le sreabháin agus mar gheall ar an bhfuiltéachta, níl an fhuil in ann ocsaigin a thabhairt dóibh. Tá daoine óga ag fáil bháis ó stróc mar gheall ar fhuiltéachta sa cheann. Faraor, níl caolaitheoirí in ann an fhuiltéachta a stopadh i gcás Covid-19 de réir dealramh. Is rud an-ait ar fad é.
Mo chuisle: mo stór. An bhfuil an fhuil in ann bogadh trínn? Ár gcuisle. Ár stór. Ár gcuid den tsaoil.
Ardmheas do na daoine atá ag obair go dian le greim a fháil ar an ngalar agus réiteach a fháil air. Mo sheacht mallach déag ar éinne a chuireann bac sa treo dóibh. Ná lig don diabhal bheith i gceannas ag am mar seo, sa Bhrasaíl, sna Stáit Aontaithe, ná i Sasana. Ná ceadaigh sin riamh. Meas do na laochra a choinníonn an saol ag dul ar aghaidh. Caith amach iad siúd gan choinsias a dhéanann dochar mar is breá leo sin a dhéanamh. Seo cogadh. Aithin an namhaid.
Neart le ceartú le bheith slán. Ní slán go bhfuil sláinte le fáil do chách. Seas an fód le ciall is ná géill. An bhfuil tú réidh le sin a dhéanamh?
Dochreidthe atá déanta ag daoine leis an gcathair a shábháil ó ionsaithe fíochmhara ó na póilíní le déanaí. Éacht! Ealaín den scoth ar na sráideanna. Ceol san aer. Bia blasta ar fáil ann. Síocháin.
Momma, a dúirt George is é ag fáil bháis. Is chuala mé é. Bhí a mhamaí marbh ach bhí cúnamh uaidh is ní raibh duine ar bith ar an domhan in ann cúnamh a thabhairt dó is é ag fáil bháis faoi ghlúin Derek Chauvin mar bhí gunnaí ag na póilíní, Derek is a chairde. Mar sin, ghaoigh sé ar a Mhamaí is fios aige go raibh sé ag fáil bháis.
