Thosaigh mé cúrsa nua ar Open University inné agus seo a d’fhoghlaim mé go dtí seo:
Tá logainmneach IONTACHA sa Ghàidhealtachd:
Meall a’ Choire Chreagaich: the lump-shaped hill of the craggy corrie
Cnoc Alltan Iain Duinn: the hill of the small burn of brown-haired John
Allt Cnoc Àirigh an t-Seilich Bhig:the burn of the hill of the shieling of the small willow
Rubha Camas nam Meanbh-chuileag: the headland of the bay of the midges
Chuir sin gliondar orm!
Neart le foghlaim agam as seo amach ach roinnim anseo a d’fhoghlaim mé. Cuirfidh é níos mó leis de réir a chéile.
Go leor acu atá cosúil lena tá againn (ar ndóigh). Fós, deas é a fheiceáil.
Achadh (field)
Ní raibh sé coitianta san oirdheisceart mar ní raibh móran feirmeoireachta ann ná sna hOileáin Thiar ach oiread mar bhí téarmaí éagsúla acu cheana féin ó na Lochlannaigh. Le galldú, d’athraigh siad achadh go auch. Níl mé iomlán cinnte faoi chuid acu anseo fós.
ABERDEENSHIRE:
Auchinbo: Achadh nam bo (Cow field)
Auchintoul: Achadh an tsabhail (Barn field)
MIDLOTHIAN:
Auchendinny: Achadh an t-Sionnaich (Fox field )
Auchendoon: Achadh an Dùin (Tower field)
WIGTOWNSHIRE:
Auchabrick: Achadh nam broic (Badgers’ field)
Auchenree
SKYE:
Achachork: Achadh a’ Choirce(Oats field)
Achnacloich: Achadh na Cloiche(Stone field)
ROSS-SHIRE:
AchanaltAchadh nan Allt (Burns field)
Achnashellach:Achadh nan Seileach (Willows field)
CAITHNESS:
Achavanich: Achadh a’ Mhanaich (Monks’ field)
2. Bal (baile, town)
KIRKCUDBRIGHTSHIRE:
Balmaclellan: Baile Mhic Ill Fhaolain (MacLellans’ town)
Seo linn arís! Focal an lae: coimhthíos. Sin estrangement, alienation, distancing.
Níl cead agat Irish a rá. GML? Céard? Tá cead againn coimhthíos a dhéanamh ar ainm do theanga. Er! Deirim, Irish. Deireann siad, Gaelic. Deirim, It’s notScottish. Deireann siad, It’s Scottish Gaelic and your language is Irish Gaelic. Deirim, it’s not Welsh Brythonic. Deireann siad, The group is Goidelic, not Gaelic. Inis dom a
Féach anseo, a deirim. Éist leis na fuaimeanna ann. An chéad fhuaim anseo thíos a bheas ag an gcuid is mó de dhaoine ar domhan ar Gaelic.
Gael·ic|\ ˈgā-lik, ˈga-, ˈgä-\ Ní mar an gcéanna an bhrí nuair atá an fhuaim difriúil.
Ní thuigeann daoine sin ón bhfoclóir.
Definition of Gaelic
1: of or relating to the Gaels and especially the Celtic Highlanders of Scotland
“and especially the Celtic Highlanders of Scotland?” Cén fáth? An bhfuil muidne níos lú? Bíonn siad ag rá go minic ar líne Learn Gaelic le caint faoi Ghàidhlig amháin ar nós nach bhfuil teanga eile sa ghrúpa Gaelic. Tá muid ann. Níl muid sofheicthe. Ná bí ag caint ar nós nach bhfuilimid ann!
2: of, relating to, or constituting the Goidelic speech of the Celts in Ireland, the Isle of Man, and the Scottish Highlands
Fíor
Cad atá ag tarlú anseo?
Tá Gaelic mar ainmfhocal ar theanga ar nós Britain mar ainm ar go leor tíortha le chéile. Níl ach seift, cleas, dallamullóg san bhfocal sa chaoi inar bhronn impireacht na Breataine an focal seo ar an domhan.
Cad é Britain? Fiafraigh de dhaoine:
England amháin? Sasana agus Cymru? Sasana agus Cymru agus Alba? Éire san áireamh? Níl clú ag daoine de ghnáth agus tá seo déanta d’aon turas le dallamullóg a chur ar dhaoine, le tabhairt le fios nach bhfuil Cymru (cad é sin?) ná Alba (cad é sin?) ná cultúr nó teanga ar bith ann seachas cultúr is teanga na Breataine. Cén teanga sin? Béarla a thuigeann an domhan mór mar níl trácht ar chultúir is ar theangachaí eile leis an bhfocal Britain ná leis an téarma U.K. Scrios agus goid atá sna téarmaí.
Freagraí uaibh?
Gaelic as a noun = the name of the group of the three Celtic languages of the Gaels: Irish, Scottish, and Manx.
Britain = Wales + England.
An t-ainm ar Ghaeilge sa Bhéarla?
Irish. Ní Gaelic. Ní Irish Gaelic. Irish atá ann. Go hoifigiúil san Aontas Eorpach agus ag Rialtas na hÉireann. Cuireann sin as go MÓR do dhaoine nach bhfuil sásta nach cuid de Impireacht na Breataine fós muid. Is ghlac daoine le Gaelic leis na Sasanaigh a shásamh agus feicim sin ag tarlú i SAM mar éiríonn daoine braon den troid agus daoine ag rá linn gan stad nach bhfuil an t-ainm ceart againn ar ár dteanga féin. Mór an trua. Ach, sure, nach dallamullóg atá san Breatain sin in Impireacht na Breataine ar aon chaoi! An locht ar na Sasanaigh is na téarmaí acu le coimhthíos a úsáid mar arm.
Cé go bhfuil sé AN-deacair seo a mhíniú do dhaoine (thar lear AGUS sa bhaile scaití) nach gcreideann go bhféadfadh sé bheith fíor, níl meas ag Westminster ná Béarla ar chultúir agus teangachaí a bhaineann le tíortha mór thimpeall orthu nó fiú ina ríocht. Béarla amháin, dar leis an iomarca acu. ‘Bhfuil aithne ag daoine ar a gcomharsana? Eolas acu faoi thíortha atá leo san ‘Ríocht Aontaithe’?
Fan go bhfeicimid:
Freagraí: Nicola Sturgeon, First Minister, Holyrood, Scotland
Mark Drakeford, First Minister, The Senedd, Wales
David Trimble/Seamus Mallon, Stormont, northern Ireland.
ACH dallamullóg anseo. They’re part of our country, arsa bean amháin. Mícheart. Is tíortha éagsúla iad seachas tuaisceart na hÉireann nach fios cad é agus atá gan rialtas le 3 bliana anuas.
Bíonn caitheamh anuas agus maslaí le sonrú go rialta i Westminster agus ar an mBBC. Mar shampla:
Duine as Albain nó Cymru ar chlár teilifíse? Fan. Masla ag teacht, cinnte. Déanann daoine gáire ar nós a rá, tuigim nach bhfuil ann ach jóc agus ba chóir dom gáire a dhéanamh. Ach níl sé cgl agus ní raibh riamh. Tá ciníochas gránna ann agus bhí i gcónaí.
Ag breathnú ar an teilifís, an Beeb, agus bean álainn ag léamh amach an nuacht agus tarlaíonn rud éigin. Feiceann sí an focal Irish, ní Gaelic, scríofa ar pháipéar ina lámh agus go tobann tá sí trína chéile. Ní fhéadfadh seo a bhí ceart, dar léi. We never call it IRISH! ina cloigeann. Tagann an focal amach óna béal ach is léir go bhfuil sé pianmhar di. Muid cleachtaithe le stuf mar sin.
Thuigeamar ciníochas an DUP sular chuala an domhan mór fúthu. Never Irishers iad. Más gá dóibh é a dhéanamh, cloisfidh tú The Irish Language uathu. Just leis an teanga a shíneadh amach beagáinín níos faide uathu. Iad ag ceapadh go bhfuil siad béasach leis sin. Ach ní dhéarfaidh na daoine céanna The French Language faoin Fhraincis ná The Welsh Language in áit Welsh.
Seo a fuair mé ó dhuine inniu:
If you are referring to the language you have to call it “the Irish language.” You can’t just call it Irish. “Irish” is an adjective used to describe everything from the people to the butter to the smiling eyes. “you have to call it “the Irish language.”
B’shin brú. Níl cead againn Irish a rá mar ainm ar ár dteanga! Meas tú cé a mhúin sin agus cén fáth! Is níl loighic ná ciall leis. Deirtear English butter agus níl fadhb ar bith ag daoine le I speak English,I speak Spanish agus araile.
Ó, agus le fios …
… it’s Learn Irish, ní Learn the Irish language.
Dochreidthe an chaoi ina bhfuil an ‘riail’ seo (You can’t call it Irish) múinte do dhaoine go gcaithfidh siad Gaelic nó The Irish Language a rá. Sin arm. Sin ionsaí. Sin goid.
Irish amháin a chuireann isteach orthu. Ó, AGUS Scottish!
An tabú céanna le Scottish. Tabú OLLMHÓR. Ciallaíonn British Little Englanders dóibh siúd a fhanann amach ó théarma mar Scotland agus Scottish. B’fhearr leo British a rá. Loyalty to the Queen agus araile, tuigeann sibh. Ní maith leo trácht a dhéanamh ar Scotland. Britain? ✓ U.K.? ✓ Great Britain? ✓ Scotland? Aaaagh! dar leo. But we’re all in this together, ar siad nach dtugann meas don vóta in Albain. An áit sin le príomhaire agus ainm cosúil le iasc aici? Bhuel anois. Ní chloiseann sibh an ciníochas ansin?
Is mhúin siad an náire is an ciníochas sin go láidir go dtí gur chreid go leor dínn féin go raibh sin ceart go leor. Níl, ní raibh, is ní bheidh choíche. Go minic cloiseann tú an tabú ó dhaoine le grá mór acu don teanga. Chreid siad a dúradh leo. In am smaoineamh cén fáth a dúradh sin lenár sinsir.
Seo sampla de The Irish Language in úsáid in áit Irish
Cuireadh an fógra lán le ciníochas seo suas an 14/11/19 (inné) ag Sólann Lisnasharragh i mBéal Feirste. Galldú atá san bhfocal Lisnasharragh. Ciallaíonn sé sin nach Béarla ná Gaeilge é. D’aithrigh na Sasanaigh ár dteanga mar ní raibh siad in ann na focail a rá ná a litriú. Lios na Searrach a bhí ann: i mBéarla, ringfort of the foals an ciall atá leis. Scroiseann galldú an teanga.
Síneann tú rud amach uait nuair atá sé lofa. Síneann siad Irish amach ó Irish go The Irish Language le rá nach nádúrtha an rud í, nach maith leo an teanga, agus nach fiú í inniu. Tuig, le do thoil, cé as a thagann téarma mar seo.
An bhfuil cead ag éinne coimhthíos a dhéanamh le focail agus téarmaí le dallamullóg a chur ar dhaoine faoin luach atá inár dteanga? Níl.
Nílimid níos lú ná English, ná Welsh, ná teanga ar bith eile. Níl ár dteanga sectarian. Ní arm í. ACH is airm iad na téarmaí a mhúin impireacht is a teanga dúinn. Seasaimis an fód.
We don’t HAVE TO call our language Gaelic or Irish Gaelic or The Irish Language in áit Irish agus tá sé maslach sin a rá linn. We certainly should not call the language Gaelic as a noun. That would ignore Scottish and Manx. They are each distinct languages. Tuig an seift, cluiche, dallamullóg is NÁ glac leis.
