862. Irish, ní Gaelic

Bronntanas álainn faighte agam inniu ó Jean Pickard.

Seo é.

Bhí mé ag gáire os ard. Seo an comhrá a lean é ar Facebook:

Holy Cultural Appropriation! Holy Rats in a Trap! Holy Ball & Chain! Holy Here We Go Again!

Zapped in a Holy Crucial Moment by Batman! Dú dú dú dú dú dú dú dú, BATMAN!

Seo an fhadhb:

Bhuel, má tá Cornish, Welsh, Manx, Breton, agus Irish ann, ba chóir go mbeadh Scottish ann. Scots do theanga Burns agus Scottish do theanga na nGael.

Seo muid i mBliain na Gaeilge, 125 bliain ó bhunaíodh Conradh na Gaeilge, agus caint mar is cóir ar a dúirt De hÍde: DeAnglicize. An ceart ar fad aige.

Tá an focal Gaelic atá sa Bhéarla anois úsáideach má dhéanann sé tagairt do rudaí a bhaineann leis an réigiún a chuireann Albainn, Éire, agus Oileán Mhanainn le chéile nó leis na cultúir ar fad a thosaigh sna háiteachaí sin ach a leanann ar aghaidh in áiteachaí eile ar fud an domhain. De na Gaeil: Gaelach. Anglicized as Gaelic. Ciall leis.

ACH, má táimid ag caint faoi theanga faoi leith, ní oibríonn sé agus is fiú

Holy Cultural Appropriation! Holy Rats in a Trap! Holy Ball & Chain! Holy Here We Go Again!

a ghlaoch amach mar Holy Identity Theft atá ann amach is amach!

Is minic a bhuailim le daoine a bhíonn feargach liom má deirim I speak Irish.

Irish doesn’t exist, a deireann siad liom. That’s a made-up language. Is that leprechaun language? You mean English with an Irish accent. 

Nó…

You mean Gaelic. It’s called Irish. No, it’s not, it’s Gaelic. Is tagann fearg orthu go tapaidh. Sin brat dearg. Tuigeann tú ansin. Níl sin nadúrtha. Cosc ar Irish a rá. Mar sin aitheantas a thabhairt don náisiún agus is léir go raibh sé múinte go maith acu sa Bhéarla a tháinig le daoine go dtí an domhan nua GAN sin a cheadú. Is fós, chuile lá beo, ceartaíonn daoine anseo mé ar nós tabhairt le fios do pháiste dána go bhfuil sí as bealach.

Cultural bomb tugtha air ag daoine eile ar focail mar seo a dhéanann damáiste. B’fhéidir go bhfuil Nimh Theangeolaíochta Mall-Scaoilte níos oiriúnaí.

Chonaic mé mar a bhí gá le Gaelic a rá i nDún na nGall is daoine in aice leo míshásta leis an teanga. Níos éasca é a rá ná bheith ag argóint leo. Ach ní shásódh rud ar bith na daoine sin. Is de réir a chéile rinne daoine dearmad ar an chúis le Gaelic a rá in áit Irish. Tairne sa chónra nuair a ghéillimid.

Feicthe agam i SAM. Aisteoirí ó Éirinn is agallamh i ndiaidh a chéile iarrann duine orthu, You mean Gaelic? is feiceann tú iad ag fáil tuirseach de is deireann siad féin Gaelic mar tá an Nimh Theangeolaíochta Mall-Scaoilte chomh láidir sin nach gcreidfidh daoine go bhfuil Irish ann is cuma a deireann siad. Tairne eile sa chónra nuair a ghéillimid.

So.

Mé fíorbhuíoch as a tharraing Jean dom. Seo le déanamh: le míniú (ní le poc)

Albain, tuigim nach mbeidh sé éasca ach súil agam go mbeidh sibh ar bord le Sesame Street agus in ann a rá, We belong agus Our languages (Scottish and Scots) belongs to us le bród, gan eagla, le meas.

Bhí troid mhór agam le cinntiú nár chuir siad Gaelic ar an gclúdach anseo. B’fhiú é.

Is féidir.

 

 

 

 

 

 

 

Advertisements

861. Gaeilge i San Pedro

Chuile bhliain, le trí bhliain anuas, glacann Conradh na Gaeilge – Craobh na nAingeal páirt i gCampa Samhraidh scoil Rince McNulty i San Pedro. Is ansin a eagraíonn Erin Scott Haines an campa. I mbliana bhailigh Erin daoine le chéile le craobh de Chomaltas Ceoltóirí Éireann a bhunú i gCathair na nAingeal. ‘Sé sin le rá, tá fuinneamh agus grá mór don chultúr ag an mbean seo. Dúinne is deis iontach í Gaeilge a mhúineadh do phaistí.

I mbliana d’fhoghlaim siad go leor: conas Gaeilge a léamh, comhrá simplí, foclóir lán le spraoi, agus amhráin. Bhí am iontach agam féin ann le cluichí is craic mar mhodh múinte. Táim fós ag foghlaim!

Bhí cultúr Gaelach láidir sa champa le ceol, teanga, rince, agus spórt. Seo cuid de na pics ó Erin go dtuigfidh sibh a tharlaíonn anseo le Gaeilge a scaipeadh.

Foghlaim le cluichí. Snap!

An Cláirseach le Aedan ó Chomhaltas, Ceol na nAingeal.

Peil le Seán ón gCLG

Cluichí le spraoi: sin an chaoi!

Aedan ag múineadh

Tá cultúr na nGael láidir anseo i gCalifornia Theas, a chairde. Is páiste anseo ag baint sult as. Nach maith sin!

 

860. ’S i Mòrag

It’s our second monthly Gaelic Hike tomorrow so here’s a new song for us to sing along the way. We’ll only do 1 verse tomorrow.

Reminder: Here’s the song we learned last month.

Chorus:

’S i Mòrag, ’s i Mòrag, ’S i Mòrag a rinn a ‘bhainis.
It was Mòrag, it was Mòrag, It was Mòrag who had the wedding. 

Mòrag, ’s i Mòrag, a rinn a’ bhanais ainmeil.
It was Mòrag, it was Mòrag, who had the famous wedding.

Verse 1

Bha i dubh an-uiridh, agus tha i dubh am bliadhna
She was black-haired last year, and she’s black-haired this year.

‘S bha i dubh a h-uile latha, chunnaic mise riamh i.
She’s been black-haired every day, that I have ever seen her

Curfá

Verse 2

Bha fear an taigh aig bean an taigh, ‘s an sgalag aig an t-searbhant’
The man of the house danced with the good-wife, the skivvy with the servant.

Bha ‘m buachaill’ aig a’ bhanaraich,  ‘s mo sheanair aig mo sheanmhair
The cowherd danced with the milkmaid, my grandad & grandma danced together.

Curfá

Verse 3

Bha Seònaid is fidheall aic’, Raonaid is pìob aic’
Janet played the fiddle, Rachel played the pipes.

Mòr nan Dos is feadan aic’, ‘S sheinneadh iad an ruidhle
Mòrag played the chanter, and they all sang the reel.

Curfá

859. Breithlá Sona CnaG125

Breithlá Sona, Conradh na Gaeilge. Féach a thosaigh sibh! Tuig a rinne sibh.

Cultúr, dúchas, stair, meas: shábháil sibh muid.

Muidne i gCathair na nAingeal fíorbhuíoch go bhfuil sibh ann.

Féach a thosaigh sibh anseo! 🙂 Seo físeán le Comhghairdeas agus Go raibh maith agaibh a rá libh.

I measc na cairde a tháinig anseo le cúnamh a thabhairt dúínn: Liam Ó Cuinneagáin, Bairbe Ní Chiadhra, Martha Dalton, Síne Nic an Ailí…

 

857. Grace as Gaeilge

 

 

Liricí

1.

I seipéal phríosún shean Kilmainham, atá muid cruinnithe araon,

Ag meabhrú ar an Éirí amach. Ar theip orainn, faraor?

Ar scoil fadó a deirtí linn, go mbeadh saoirse ag ár dtír,

Níl de mhian agam, san áit ghruama seo, ach tú bheith lem’ thaobh.

 

Curfá

Och, Grace, fáisc mé le d’ucht is ná lig domh scaradh choíche,

Le breacadh an lae, beidh mé á chur chun bháis.

Glac uaim anois, a ghrá mo chroí, an fáinne pósta órga.

Ní bheidh fáil againn ár ngrá a roinnt ach, ‘Slán go deo’ a rá.

2.

Tuigim, a stór, gur deacair duit, tuiscint a bheith agat féin,

Ar mo dhílseacht do na laochra seo is do mo thír dhíl féin.

Mar sin nuair a tháinig an scairt uaidh ó lár an GPO

Bhí orm dul, is mé lag tinn, síos faoi lár an áir.

Curfá

Och, Grace, fáisc mé le d’ucht is ná lig domh scaradh choíche,

Le breacadh an lae, beidh mé a chur chun bháis.

Glac uaim anois, a ghrá mo chroí, an fáinne pósta órga.

Ní bheidh fáil againn ár ngrá a roinnt ach, ‘Slán go deo’ a rá.

3.

Le bánú an lae seo is mé atá faoi néalta bróin.

Ag siúl amach an mhaidin mhoch is mé ag smaoineadh ort, á ghrá.

Is scríobhfaidh mé ar an mballa seo ionas go mbeidh á fhios ag cách

Faoi mhéid mo ghrá is go bhfaca mé a fhuil i lár an róis.

Leagan Béarla de

As we gather in the chapel here in old Kilmainham Jail I think about the last few weeks: Oh will they say we’ve failed. From our school days they have told us we must yearn for liberty, yet all I want in this dark place is to have you here with me.

CHORUS Oh Grace, hold me in your arms, let this moment linger. They take me out at dawn and I will die. With all my love I place this wedding ring on your finger. There won’t be time to share our love for we must say goodbye.

Now I know it’s hard for you, my love, to ever understand. The love I bear for these brave men, my love for this dear land. But when Padraic called me to his side down in the G.P.O. I had to leave my own sick bed, to him I had to go.

Chorus

There won’t be time to share our love for we must say goodbye.

856. Ná Géill

Léigh seo 

An líne is fearr ann?

I’m through coddling indecency under the guise of ceremonial unity.

Seo an  líne. NO excuses.

 

853. Mo Ghile Mear ♫

 

Curfá
’Sé mo laoch mo ghile mear
My dashing darling is my hero

’Sé mo Shaesar, ghile mear,
My dashing darling is my Caesar

Ní fhuaras féin aon tsuan ná séan,
I have had neither sleep nor good fortune

Ó chuaigh i gcéin mo ghille mear
Since my dashing darling went far away

X 2

Bímse buan ar buairt gach ló,
I am perpetually worried every day

Ag caoi go crua is ag tuar na ndeor
Wailing heavily and shedding tears

Mar scaoileadh uaim an buachaill beo
Since my lively boy was released from me

Is ná ríomhtar tuairisc uaidh, mo bhrón.
And there is no word of him, alas.

2.

Ní haoibhinn cuach ba suairc ar neoin,
The pleasure of the cheerful cuckoo at noon is gone

Táid fíorchoin uaisle ar uatha spóirt,
The affable nobility are not bothered with sport

Táid saoithe ‘s suadha i mbuairt ‘s i mbrón
The learned and the cultured are worried and sad

Ó scaoileadh uainn an buachaill beo
Since the lively lad was taken from me

3.

Is cosúil é le hAonghus Óg,
He is like Young Aonghus

Le Lughaidh Mac Chéin na mbéimeann mór,
Like Lughaidh Mac Chéin of the great blows

Le Cú Raoi, ardmhac Dáire an óir,
Like Cú Raoi, great son of Dáire of the gold

Taoiseach Éireann tréan ar tóir.
Leader of Ireland in strong pursuit.

Curfá

Le Conall Cearnach bhearnadh poirt,
Like Conall Cearnach who breached defences

Le Fearghas fiúntach fionn Mac Róigh
Like worthy fair haired Feargas Mac Róigh

Le Conchubhar cáidhmhac Náis na nós,
Like Conchubhar venerable son of Nás of the tradition

Taoiseach aoibhinn Chraoibhe an cheoil.
The pleasant chieftain of the musical [Fenian] Branch

Curfá X2

Ó chuaigh i gcéin mo Ghile Mear. Since my dashing darling went far away