713. Rocky Ros Muc

               Sean Mannion: Rocky Ros Muc   

Is féidir a ceapadh nach bhfuil sa scannán seo ach scéal steiréipiciúil: the fightin’ Irish. Tá i bhfad níos mó ná sin ann. Tá anam ann.

Muidne a théann thar lear, déanaimid ár ndícheall ar son na tíre. Mar a chan Dolores Keane téimid through the points that needed proving le rá: Tá muid anseo agus is fiú sinn. Bíodh meas agat orainn, Éire. Ach ní dhéanann an tír dóthain ar son baile Sheáin, Ros Muc, ná ar son na Gaeilge. Tá iarracht sa scannán seo meas a thabhairt don áit agus do dhuine dár ndeoraithe a sheas an fód le misneach.

Ba chóir go mbeadh cainteoirí i Ros Muc ag taifead leabhair (audiobooks) agus ag fáil airgead as. Ba chóir go mbeadh traenáil agus jabanna do dhaoine ag múineadh nó ag scríobh nó ag aistriú ann. Tá teanga den scoth ann agus daoine sa Dáil nach labhróidh focal as Gaeilge. Cén rogha atá ag daoine caite To Hell or To Connaught ar nós na dúchasaigh i Meiriceá? Troid? Sin an t-aon rogha?

Rinne Seán a dhícheall. Bród ina chroí mar ba chóir agus grá ollmhór aige don teanga agus do Ros Muc. Laoch.

Bhí cúpla rud a ghoill orm:

Tá cumhacht ag focal. Ag ainm ar chrois. Níor athraigh Seán Ros Muc ar a chrois ar ór ná ar airgead ach d’aithrigh daoine Irish go Gaelic mar ghlac siad le Anglicizations ionaisc go dtuigfeadh na heachtrannaigh é. Eachtrannaigh a d’fhoghlaim meon Shasana leis an bhfocal Gaelic. Confusion. Sin a dhéanann an focal Gaelic. Seas an fód do Irish mar a sheas Seán an fód do Ros Muc. Ná glac leis an diabhal mascot sin ag Notre Dame. Dearcadh Anglicized ann freisin: maslach. Bhí níos ama leis na mná sa scéal uaim. Tithe breátha acu. Cén chaoi an raibh an saol dóibh, seachas céard a cheap siad faoi Sheán? Scrúdú Bechdel.

É sin ráite, ‘sé an rud is mó a chuaigh i bhfeidhm orm ná an cheist, Cé muidne? Nílimid anseo ná ansiúd. Muid idir ann is idir as. Idir eatarthu, caillte. Deoraí. Focal lán le deora.

Bhuail sé sin go láidir mé. An-chumhacht ann.

Rud eile a bhuail mé ná má tá drochdhaoine sa cheantar agus tá an áit an-bheag, deacair éalú uathu. Ag breathnú ar Nee agus ag éisteacht le scéal Whitey, bhí an chodarsnacht idir iad agus Seán ollmhór. Bhí Seán ag iarraidh meas a thabhairt dá chultúr is dá mhuintir, ní raibh na diabhail eile.

Smaoinigh mé freisin ar an mí-ádh duine ar nós Domhnall O Lubhlaí a bheith acu i Ros Muc agus an dán conspóideach sin a scríobh Pearse. Cheap mé gurb ait go raibh an radharc ar Ros Muc ón aer i bhfad níos mó ná ar an talamh. Rud nach bhfeicimid féin. Iarghúlta? Cinnte. Álainn? Cinnte. Uaigneach. Cinnte. Maith iad a choinníonn ár gcultúr láidir ann.

Meas do Sheán agus do Cháit Ní Mhainnín a mhúin mé fadó is í ag caint le cion faoina ceantar lom sceirdiúil gan foscadh ná dídean ó na gálaí gaoithe a thagann isteach ón fharraige mhór. Álainn Seán a fheiceáil fós compórdach lena theanga féin, rud nach bhfuil fíor do go leor, leor daoine sa bhaile in Éirinn. Bhí mé féin le Meiriceánaigh in LA ag labhairt Gaeilge roimh agus i ndiaidh an scannáin.

Ní hé his own worst enemy, Seán. A mhalairt. Sheas sé an fód, ní don airgead ach do rud i bhFAD, i bhFAD níos tábhachtaí. Meas. Is thuill sé an meas sin.

Ardmholadh do Rónan Mac Con Iomaire, Marty Walsh, agus Micheal Patrick Mac Donald. Ardmheas agam oraibh! Míle maith agaibh as an scéal fíorthábhachtach seo a insint.

Thar gach rud eile, tá an scannán seo faoi People (daoine), Human beings, mar a mhínigh Seán dúinn é. Dá mbeadh ceannairí againn a thuigfeadh an thábhacht sin, bheadh muid togha.

Mé fós ag smaoineamh faoi.

Inspioráid ann.

150. Marty Walsh – Méara Bostúin

UASDATÚ (1/7/2021): Tá Marty Walsh ceapaithe ag Joe Biden mar Rúnaí Saothair. An scéal ag Tuaraisc anseo.

COMHGHAIRDEAS LEIS. TUILLTE GO MAITH AIGE!

Is é Marty Walsh (46) Méara nua Bostúin. Comhghairdeas leis!

AGUS tá Gaeilge aige!

Gaeilge abú!

Deirtear go bhfuil sé go maith ag ceangail pobail le chéile agus go raibh feachtas iontach aige agus go bhfuil éacht déanta aige anseo. Ach ní raibh sé ina aonor. Bhí níos mó ná 100 daoine ó Chonamara páirteacht san bhfeachtas a thosaigh in Aibreán anuraidh. Is thaisteal roinnt mhaith acu go Bostún le tacaíocht a thabhairt dó. Nach iontach an rud é bheith ilteangach freisin mar bhí Mike Newell ó Ros Muc in ann labhairt i Spáinnis ar an nguthán le daoine ann. Féir plé dó!

Scúp do Athmhaidin!

Ní dhearna sé dearmad ar na hÉireannaigh agus a thuismitheoirí ó Chonamara.

Mary ó Ros Cíde, Ros Muc agus John (nach maireann) ó Chaladh Mhaínse, Carna.

Éist: Ina chéad agallamh leis na meáin tar éis an bua, labhair Méara Marty Walsh as Gaeilge anseo

Seo a dúirt Méara Marty Walsh:

Tá an-áthas orm a bheith ceapaithe mar mhéara ar Bhostún.

Cuireann sé gliondar agus bród orm go bhfuil mé in ann freastal ar phobal Bostúin.

Agus tá mé an-bhuíoch do na daoine ar fad a thug cúnamh dom

agus a thogh mé le bheith i mo mhéara.

Peter O’ Malley (Ros Muc), Marty Walsh (Méara Bostúin), Tom Conroy (Ros Muc) agus John Walsh (dearthair Marty)

Tá súil agam go bhfuil ár bpolaiteoirí in Éirinn ag féachaint agus ag éisteacht!

Déanaigí iarracht bhúr dteanga féin a labhairt!

Tá a mháthair Mary O’ Malley as Ros Muc ag caint faoi anseo san Agallamh idir 23:18 – 25:14 agus í iontach bródúil as, ar ndóigh.

Seo an chéad agallamh a bhí aige leis na meáin tar éis an bua!

Scúp i ndáiríre.

Dúirt sé freisin go mbeidh sé ag teacht ar cuairt go Conamara an bhliain seo chugainn mar a chéad cuair oifigiúil taobh amuigh de na Stáit Aontaithe agus go mbeidh sé ag dul go Ros Muc agus Carna san Earrach.

Cuireann an scéal seo áthas ar mo chroí. Is cuimhin liom nuair a chuaigh mé ar turas go dtí an Capitol i Washington DC blianta ó shin agus b’é mo mhac féin  a bhí i gceannas ar an turas agus é ag míniú gach rud do na sluaite agus dúinne. Bhí mé fíor-bhródúil as. Is dlíodóir anois é. Ach níl sé éasca, an turas sin. Tuigim go raibh deacrachtaí ag Marty freisin agus ailse aige uair. Is mé ag éisteach le máthair Marty anseo, tháinig an turas agus an bród ar ais chugam.

Joe Biden leis an Marty Walsh ceart 🙂 Ghlaoigh sé ar Martin Walsh eile le comhghairdeas eile a rá leis. Oops

Rinne an Teach Bán an botún céanna

Comhghairdeas ó chroí dó agus súil agam go bhfuil siad ag ceiliúradh an nóiméad stairiúil seo.

94. Bás: Domhnall Ó Lubhlaí, péidifileach

Tar éis dom an píosa Domhnall Ó Lubhlaí marbh a léamh i An Tuairisceoir bhí orm freagra a scríobh. Seo scéal faoi fhear ó mo bhaile fhéin. D’fhreastail mo chairde ar a chúrsaí is tuigim cuid den dochar a rinne sé.

Náire

Fuair Domhnall O Lubhlaí bás, buíochas le Dia. Níl deor amháin agam dó ach táim ag caoineadh go géar do na daoine nach bhfuair cosaint. Ciontach: an rialtas, na gárdaí, an Eaglais, na hiriseoirí, chuile dhuine sa tír a chuala na scéalta is nach ndearna tada. Tuigim go raibh sé deacair labhairt amach agus go mbeifeá ag snámh in aghaidh easa ach caithfear é a dhéanamh ar son na fírinne. Is fós tá gá le scaradh idir an Eaglais is an Stát. Fós tá daoine ag fulaingt! Ní hiad cúrsaí eacnamaíochta amháin is cúis le bánú na tíre. Anam uasal aige? A mhalairt ar fad! Cosnaíonn SAM a choirpigh cogaidh ach tá ár bpeaca againn anseo. Bhí gnéasachas, faisisteachas, agus leithcheal ag oibriú le chéile le péidifiligh na hÉireann a chosaint agus tá siad fós ann.

Coláiste na bhFiann -an grúpa a bhunaigh Dónall O Lubhlaí

As an Muileann gCearr mé. D’fhás mé aníos le gnéasachas. Bhí sé thart orm sa teach, sa scoil, sa bhaile mór. Ní raibh cead agam m’fhear céile a phósadh san Ardeaglais sin cé go raibh mé ann gach maidin roimh dul ar scoil dom ach tá fáilte roimh an péidifileach sin ann anois! Ar bhealach níl ionadh orm faoi ach cuireann sé déistin orm. Dúirt ‘Sexy Sam’ (an leasainm ag an mbaile ar Fr. Moore – tá sé fós ann is bhí scéalta faoi freisin) nach bhféadfainn m’fhear a phósadh san Ardeaglais mar bhí mé ag súil le leanbh. Bhí mé i mo mhúinteoir bunscoile ag déanamh mo dhícheall agus grá mór agam don Ghaeilge. Caitheadh amach mé go séipéil nua, Cill Chluain, ar imeall an pharóiste. Ach roimhe sin bhí orm dul chun faoistine i Muilte Farannáin i séipéil a thaitin go mór liom ach atá millte ar fad dom anois mar is ansin a cheistigh an sagart (cara Sexy Sam) mé faoi ‘Cé mhéid uair agus conas?’ Buíochas le Dia bhí mo chara ansin dom, an fear a phós mé, le rá liom ‘Cuir sé an ceist Cé mhéid uair?’ ormsa freisin agus d’fhreagair mé ‘Ní chomh minic agus a bhí mé ag iarraidh.’ Ba chuma leis ach bhí náire orm. B’shin ionsaí eile ón Eaglais. Ní raibh cumhacht ar bith agam. Ní fhéadfainn é a fhreagairt mar sin ná fiú smaoineamh mar sin mar bean atá ionam agus tá na fir i gceannas.

Is cén fáth a raibh mé ag súil le leanbh roimh pósadh ag an am sin? Ní raibh sé i gceist agam bheith sa chás sin. D’fhás mé in Éirinn Fhaisisteach. Níor mharaigh siad muid le gunnaí ach bhí bealaí eile acu muid a bhriseadh. Bhí na sagairt dhá dhéanamh ach bhí go leor fir i gceannas a cheap go raibh carte blanche acu siúd freisin. Agus bhí.

Chaill mé mo mhaighdeanas ar an mbóthar ón gCeathrú Rua go dtí an Sruthán. B’é bainisteoir an choláiste Annraoi O Coisdealbha a stop a charr agus a dúirt liom dul isteach ann. Is cuimhin liom cuid den oíche: DIM (uimhir dearmadtha) ar an Volvo, boladh uisce beatha, a fhiacla, faitíos, an phian i mo dhroim is mé ag iarraidh an suíochán a bhrú siar ag iarraidh éalú uaidh. Dúirt mé “No.” Is cuimhin liom é sin.

Is cuimhin liom an iarracht a rinne mé mé fhéin a ghlanadh agus an tuáille a chuir mé ar an scathán mar ní raibh mé in ann féachaint orm fhéin mar bhí rud éigin tar éis bás a fháil. Ní thagann duine as araimh. Leanann tú ar aghaidh ach níl tú mar an gcéanna. Ní féidir liom a shamhlú an cás do bhuachaillí óga. B’shin tabú níos measa fós agus sin an chumhacht atá acu fós.

Bhí cos ar bolg orainn le fada. Bhí m’athair bocht. Níor tugadh spás sa reilig do m’uncail fadó mar ní raibh sé baistithe (níor tháinig an sagart in am). Caithfidh gur bhris sé croí mo sheanmháthair, bean a bhí pósta le meisceoir a bhuail í go minic. Ach anois tá fáilte roimh Domhnall Ó Lubhlaí, an fear a scrios an saol do bhuachaillí óga san Ardeaglais is sa reilig!?*  Beidh socraid ag Domhnall Ó Lubhlaí san Ardeaglais agus beidh reilig aige beannaithe ag na sagairt agus mar sin domsa beidh an reilig agus an seipéil éillithe.

Ar ais go Danú agus Déithe eile liom. Táim braon den faillí. Sínigí le bhúr dtoil http://www.ipetitions.com/petition/call-for-separation-of-church-and-state-in-ireland/signatures

Clár faoi ar TG Fáisnéis