Just ag bailiú cuid de na scéalta agus iad ag teacht isteach inniu.
Is tháinig daoine abhaile le saoirse a bhaint amach.
You tried Duolingo, you have some ability, you even attended an Immersion Weekend, and now you want to get better in Irish. What can you do to get fluent? Some suggestions to get you to another level mar is féidir.
Seo a scríobh mé cheana ar an ábhar seo. Cúpla rud le cur leis anois:
Inis dúinn a dhéanann tú agus beidh imeachtaí ar siúl go minic againn. Foghlaim fúthu anseo má tá sibh i SAM.
Anseo i gCathair na nAingeal beidh comórtaisí againn i Meitheamh. Léigh faoi imeachtaí eile anseo.
Ar aghaidh libh, laochra na Gaeilge ♥!
Beidh comórtaisí sa Ghaeilge ag an Irish Fair Meitheamh 9 & 10, 2018.
Comórtaisí san Amhránaíocht, Scéalaíocht, & Filíocht againn arís i mbliana.
Satharn: 6:00in
Domhnach: 4:30in
Torthaí ar an Domhnach
Beidh muid ag an stáidse in éineacht le Comhaltas i mbliana.
Cead ag duine ar bith bheith páirteach ann.
Beidh trófaithe ann do na buaiteoirí agus teastaistí do na daoine a ghlacann páirt ann.
Mar sin bígí ag cleachtadh. Níl mórán ama agaibh. Ardáthas ar Chonradh na Gaeilge seo
a eagrú do Bhliain na Gaeilge.
Scéalta on Soundcloud
Dánta & scéalta anseo
Amhráin anseo:
Bhí orm féachaint sa pháipéar nuachtán le fáil amach an raibh mé ag iompar nó nach raibh. Áit éigin i gCorcaigh a gheall confidentiality de réir fógra i lár an leathanaigh. Nuair a smaoiním siar, seans gurbh iad na mná rialta a bhí i gceannas air. Fuair mé buidéailín is chuir mé sampla sa phost. Ní raibh tada le fáil i gcógaslann ag an am.
Chuaigh mé amach ag jogáil gach maidin sa chlós ag an scoil náisiúnta ina raibh mé ag múineadh. Rud nach ndearna mé roimhe. Timpeall agus timpeall agus timpeall go raibh mé spíonta. Is d’fhan mé ar fhreagra. Ag súil le negative.
Nuair a tháinig an freagra faoi dheireadh, ní raibh mé in ann é a oscailt sa teach geata ina raibh mé ag fanacht. Ait an chaoi a choinníonn tú áiteachaí slán ó dhrochscéalta. Compartmentalization atá agam ar sin anois. Níor thuig mé cad a bhí mé ag déanamh ag an am.
Bhí mé scantraithe. Mo chroí i mo bhéal ó thuig mé go raibh seans ann go raibh mé ag iompar. Mar ní féidir bheith singil agus ag múineadh i scoil náisiúnta (nach leis an náisiún ach leis an Eaglais í ach shur tuigeann an tír ar fad go bhfuil siad fite fúite le chéile).
Tháinig na páistí isteach. Bhí an litir ar an deasc agam. Mhúin mé na ceachtanna agus ó am go ham thug mé seacfhéachaint ar an gclúdach, fós dúnta, is ar ais ón smaoineamh a chuir sceoin orm go dtí na ceachtanna. Lean sin go dtí go raibh sos ann is d’imigh siad amach. Ansin d’oscail mé é.
Positive. Stopann an t-am. Tost uafásach. Smaointe ag rith mar a rith siad nuair a d’ionsaigh fear mé. D’fhág mé an litir ar an deasc agus shiúil mé go dtí an seomra foirne. Bhí tae agam leis na múinteoirí eile is comhrá is seans nach bhfaca siad tada ach bhí mo shaol ag titim as a chéile agus bhí fhios agam é.
Céim bainte amach. H.Dip bainte amach ach seo deireadh leis sin ar fad. Ní bheadh jab agam. Ní fhéadfadh mo leithéid dul ar aghaidh ag múineadh. Seo 1985 agus na Magdalenes fós ‘ag obair’. Céard atá le déanamh?
Fanacht. Níl aon dul siar. Gan in ann caint faoi. Rogha? In Éirinn? Ha! Fanacht agus dul ar aghaidh ag an am céanna. Mé os comhair mo ghasúir ag múineadh, ag breathnú orthu, ag tuiscint freisin nach mbeadh eolas acu ar an saol. Nach bhfaighidís sin. Go bhféadfadh seo a tharlú dóibh lá éigin.
D’iarr sé orm é a phósadh. Ní an fear a d’éignigh mé ach athair mo ghasúir. Is phósamar. Níos luaithe ná a bhí pleanáilte againn. Is bhí mé ag ceapadh (nach óinseach mé!) go mbeadh gach rud togha ansin. Go bhféadfainn dul thar sáile ar feadh tamaillín agus filleadh ar an scoil ina dhiaidh.
Bhuail mé leis an bpríomhoide. Bhí fonn orm na pictiúirí den bhainis a roinnt léi. Bhí scéalta agam faoin gcóisir srl. Ní raibh mé ag súil lena tharla. Ná tar anseo, ar sí liom. Buailfidh mé leat leath bealach in óstán, ar sí. Ach, ar mé, mar níor thuig mé, Cén fáth? An raibh sí ag iarraidh mé a chosaint ó dhaoine eile?
Tulach Mhór. Bhí sí diongbháilte. Is bhuail mé léi ann. Roimhe seo, bhíomar cairdiúil. Ag gáire faoi chúrsaí an tsaoil sa seomra foirne go rialta. Ach ní raibh seo rialta a fuair mé amach go sciobthe. Tharraing mé na pictiúirí amach ach ní raibh sí ag féachaint orthu. Bhí sí ag stánadh ar m’aghaidh ar nós, Cad atá cearr leat, peacaí? Nach n-aithníonn tú gur fallen woman thú?
Lig mé orm don domhan mór go bhfillfinn ar an múinteoireacht in Éirinn sa bhunscoil céanna mar sin a bhí siad ag iarraidh a chloisteáil. Ach thuig mé nach raibh fáilte romham ann, nárbh duine mé níos mó ina súile, go mbeadh sé níos fearr as di agus don scoil dá n-imeoinn liom go deo.
Is san bhféachaint sin, bhí gach rud a bhí agam cheana imithe. Luach ar bith sa chéim agus sa phost níos mó. Luach ar bith ionam. GML, i bhfad níos measa ná sin. Bhí mé salach. Ní dhéanann tú dearmad ar an gcéad uair a fhéachann duine ort mar sin. Le déistin.
A rialacha. A cumhacht. An Eaglais. A dearcadh. Fuath ban: bean a bhriseann rialacha nár scríobh sí. Is cuma cén chaoi a tharla sé. Peacaí a bhí ionam. Rud scannalach. Níor iarr sí an raibh mé ceart go leor mar níor duine a bhí ionam, dar léi. Ceapann tú go dtuigeann tú daoine, nach bhfuil dochar sa chóras atá againn. Ach tá.
Hard case? ar sibh. Cinnte. Níor mhúin mé i scoil náisiúnta ina dhiaidh. Bhí orm céimeanna eile a bhaint amach. Deoraí fós mé cé gur fhill mé ar feadh tamaillín ach go Baile Átha Cliath, ní Co. Laoise. Bhris sé mo chroí mo thír a fhágáil.
Hard case? Ní sa chaoi go raibh mo mhac agam. Níorbh é mo rogha é agus tá sin mícheart. Ach tá grá mór agam dó. Mé chomh bródúil sin as go mbíonn mo chroí beagnach ag pléascadh leis scaití. Fós, bhí sé mícheart gan rogha a bheith agam. Ní raibh eolas ná cúnamh le fáil dom agus níl fós in Éirinn sa chaoi nach bhfaigheann gasúir eolas ar scoil faoi agus gur Dialathas fós atá againn.
Hard case? Bhí mo chroí briste, mo jab imithe. An t-ádh liom gur sheas m’fhear liom ach níl sé mar sin do gach duine. Bhris mo Dhaid mo chroí freisin. Níor labhair sé nuair a d’inis mé dó go raibh mé ag iompar. Mamaí a labhair amach. Buíochas le Dia! ar sí. Bhí ionadh an domhain orm. Ise a bhí ag an séipeál gach lá! Cheap mé gur ailse a bhí ort, a mhínigh sí. Jesus! Mar a fhanaimid ciúin faoi rudaí!
D’iarr mé ar mo Dhaid arís is arís eile trí na blianta céard faoi a bhí sé ag smaoineamh ins na nóiméidí sin. Stuacach go dtí an deireadh, ní inseodh sé dom é. Bheadh sé chomh feicin éasca sin an rud ceart a rá, rud grámhar, rud le tacaíocht a thabhairt do dhuine, le. rá linn nach fallen women sinn. Ach ligeann fir síos sinn rómhinic. Eagla orthu? Náire?
So.
Hard case?
Hard case: sin bheith baineann in Éirinn. Thuig Mairéad Ní Ghráda sin lena dráma An Triail. Cuid de mo scéal roinnte. Is leor atá agaibh le tuiscint. I bhfad níos measa ag go leor daoine eile. Tuigim sin.
Ach, is féidir linn bheith níos fearr ná seo mar thír. Níl cumhacht ag na diabhail muna nglacaimid leo. Aithin, Admhaigh, is Athraigh an córas againne. Samhlaigh córas níos fearr, saor ó iompúchán agus fuath ban. Córas le eolas agus cearta.
Fadhb is mó ag an tír: Dialathas í. Ceartaigh sin. Níl sé sláintiúil in aon tír, aon am. Roghnaigh saol níos fearr. Roghnaigh eolas. Roghnaigh meas do mhná le TÁ.
Agus ina dhiaidh, muintir na hÉireann, brisigí an diabhal Dialathas le bhur dtoil. Scaraigí Stát/Eaglais nó ní bheidh sibh saor choíche.
B’íomhá i bhfíseán le Jean a spreag seo. É sin agus Pele i Hawai’i.
Fadó, fadó agus is fadó a bhí, bhí Éire agus SAM le chéile. Bhuel cuid di. Ar bhealach. Muise, lig dom tosnú arís. Fadó fadó bhí Éire ina dá leath. Bhí farraige mhór eatarthu. Iapetus a thug siad uirthi. Bhuel, aigéan a bhí ann le bheith cruinn.
Seo anois. Sé an rud é go raibh iarthuaisceart na hÉireann ar imeall SAM (nárbh SAM é ag an am, le bheith cruinn tá fhios agaibh). Bhí oirdheisceart na hÉireann ar imeall na hEorpa (nárbh … dheara, tuigeann sibh). Tháinig an dhá leath le chéile agus insíonn clocha i gCo. na Mí an scéal sin.
Bhí mé ag smaoineamh ar seo go léir is mé ag smaoineamh faoi lár na tíre is Bealtaine, is tinte ar Uisneach. Nuair a tháinig mo chomharsan béil dorais ón tSeapáin go hÉirinn bhí fonn uirthi Eiscir Riada a fheiceáil. Níor thuig mé an thábhacht leis an áit. Tá scéalta againn a mhaireann faoi Leath Choinn agus Leath Mhogha. N’fheadar an mbaineann na scéalta le am i bhfad níos sine ná mar a cheapamar?
Smaoinigh mé ar an gCruachán agus Uisneach agus an thábhacht le tine ar bharr an chnoic i lár na tíre. I gcuimhne ar bholcáin fadó?
Bhíomar scartha fadó agus thángamar le chéile. Meas tú an féidir linn bheith le chéile arís? Sin na smaointe a bhuail mé inniu agus mé ag caint ar stair, tíreolaíocht is scéalta.
See change. Sea change
Leis na focail cuí, is féidir. Neart le ceartú leis na focail a roghnaímid.
Bíodh ár nguth féin againn.
Míle maith agat le Jean!
Tháinig siad! Tháinig Liam is Bairbre. Tháinig daltaí go leor. Daoine maithe lán le grá don chultúr is teanga. Ina gcarranna, ar eitleáin, ar ghluaisrothar… tháinig siad. Bhí craic againn le chéile! Deis iontach bailiú le Bliain na Gaeilge a cheiliúradh.
Muid buíoch as chuile dhuine a thug cúnamh dúinn. Míle buíochas go speisialta leis an gClár Tacaíochta Eisimirceach a thug cúnamh dúinn an uair seo. Bhí gá leis agus tá muid breá sásta gur scaipeamar grá don teanga.
D’éirigh go geal leis an nDeireadh Seachtaine Gaeltachta. Bhí go leor daltaí nua ann, cuid acu ó Colorado agus Utah! Tháinig Liam ó Dhún na nGall agus Bairbre ó Milwaukee. Mhúin Jean ceardaíocht, Dennis an cláirseach, David iománaíocht, Tim an bodhrán, agus Julie is Erin an rince ag an bPop-Up Gaeltacht.
Níos mó ag teacht roimh i bhfad. Is sárlaoch gach duine a bhí ann. Ardaíonn sibh mo chroí!
GRMA, Nós & Murchadh Mór agus na focail cuí ó Ngũgĩ.
Tumoideachas.
D’fhéadfainn bheith ag caint go deo faoi Acht na Gaeilge agus Post-Colonial mentality srl ach mar a tharla sé bhí ceacht againn le déanaí i nGáirdíní. Ceacht nach raibh mé ag súil leis ach a mhúin an fhadhb atá againn in Éirinn agus atá i neart tíortha eile nuair a bhuailimid le daoine a deireann linn éirí as teanga eile agus Béarla a labhairt.
D’fhéadfainn conas a mhothaíonn sé a mhíniú go deo ach go dtí go dtagann sé aniar aduaidh ort, ní thuigeann tú i ndáiríre. Mar sin, bhí ceacht sa bhreis ag an DSG nach raibh mé ag súil leis. Bronntanas ar bhealach.
Caithfear bheith dearfach agus tuiscint cé chomh maith is a mhúin ár dtreoraí an ceacht seo 😉
Mar a mhínigh Kristen é, bail ó na Déithe uirthi
Ach ní raibh sé staged ar chor ar bith. Tharla sé. Is bhí ceacht ann. Súil agam nach dtarlóidh sé do dhaoine arís ach ó thaobh tuiscine de, bhí luach ann.
Comhthéacs, mar a deireann Audrey ☺. Bhíomar i ngairdíní áille ag caint faoin stair is faoi na gairdíní féin as Gaeilge. Níor thaitin sin le treoraí a bhí ar buile linn. Bhí sí drochbhéasach agus dúirt sí rud amháin go háirithe a chuir isteach orainn ar fad: nár mhaith leo go mbeadh daoine ag caint i dteangacha eile mar ní bheadh fhios acu (leo? treoraithe? iad ar leo na gairdíní?) céard a bheadh muid ag rá.
Ghlaoigh mé ar dhuine sna Gáirdíní sin ina dhiaidh le fáil amach an raibh ‘English only policy‘ acu? Bhí ionadh an domhain orthu faoin gceist fiú a thugann le fios dom go mbaineann an fhadhb leis an treoraí amháin seo.
Tá mé chomh bródúil sin as an dream a bhí liom. Tuigeann siad an saol i bhfad níos fearr ná mar a thuigeann an treoraí sin é.
Céard a chuir as di? Bhí tuairimí ag daoine ar Facebook faoi, bail ó na Déithe orthu.
Sin é. Ciníochas. Tumoideachas a d’fhág muid díláirithe sa gháirdín ach a thug léargas dúinn ar an saol do dhaoine nach labhraíonn Béarla anseo.
Seans go mbeidh T-léine ag teacht amach as a tharla. Eolas. Caithfear é a roinnt 😉
T-léine le … Cé sa tsioc a fuair bás agus a chuir Béarla i gceannas?
Maith thú, Audrey!
