Tuigim anois cén fáth a thiteann daoine i ngrá le SAM, arsa mo Dhaid is é ag breathnú ag na carraigeacha ar na sléibhte ag dul trí Ghleann Malibu. Tá Daid imithe anois.
Níor thit mé i ngrá leis na sléibhte sin. Ná na carraigeacha sin. Ná an bóthar casta a dhéanann tinn mé is mé ag taisteal i dtreo na farraige. Samhlaím mé féin ag eitilt go suaimhneach thar an ghleanna go dtí an trá thíos fúinn ansin.
Dearcadh. Daoine nach dtuigeann a chéile. Níor thuig sé mé ná mé é. Ach airím uaim é. Táimse i ngrá leis an trá is an fharraige. Bhuail mé mo chloigeann ar charraig ansin dhá lá ó shin. Ná bí buartha. Táim ceart go leor ach scantraigh sé mé. Ach d’fhág mé an t-eolas sin ó na pictiúirí a chuir mé ar Facebook is Twitter an oíche sin. Is chuir sin an smaoineamh mé. Cén fáth ar fhág mé sin amach?
Cuirimid amach íomhánna deasa ar na meáin fiú nuair atá an saol crua. Dúinn féin le smaoineamh ar rudaí maithe agus do dhaoine eile le bheith dearfach. Tá bréag sa scéal. Tá bréag i ngach scéal sa chaoi nach bhfuil an iomlán ann riamh. Ní féidir linn gach rud a léiriú.
So, seo chugainn ag deireadh na bliana. Tá 2019 beagnach thart agus ba chóir go mbeinn ag insint scéalta faoi na rudaí iontacha a rinneamar i mbliana. Ach tá sin déanta agam i rith na bliana. In am caint faoi rudaí a d’fhág mé ón scéal.
Chuala sibh go minic uaim faoi mo dhaltaí is mé ag déanamh trácht ar an nGaeilge i gCalifornia. Tá mé chomh bródúíl sin astu. Múinim Béarla freisin, ar maidin, le airgead a tharraingt isteach ionaisc go mbeidh mé in ann tacaíocht a thabhairt don Ghaeilge más gá. Tagann an cíos ar an spás don rince as mo phóca féin. Is beag an rud é agus bainim taitneamh as. Ach b’fhearr liom bheith ag múineadh Gaeilge ná Béarla aon lá.
Sa saol agam le mo dhaltaí atá ag foghlaim Béarla faighim eolas faoin domhan mór. Cloisim a bhrionglóidí, a scéalta, a dheachtrachaí. Tá an oiread sin foghlamtha agam uathu faoi chruálacht an tsaoil go líonfadh sé caladh le deora. Ní féidir linn smaoineamh air an iomarca mar chuirfeadh sin as ár meabhair ar fad muid. So fanaimid ciúin faoi is feiceann sibh pictiúirí deasa ar Twitter.
Ach anois, an saol i ndáiríre. Mar tá gá leis an fhírinne. Tabharfaidh mé ainmneacha nua dóibh mar sin mar atá an saol dóibh. Iad nach mbíonn sna pictiúirí ag na féilte ar fhaitiós go bhfeicfeadh duine iad ar na meáin. Cuirfimís Róisín, Eoin, agus Úna orthu don bhlag inniu. Seo a scéalta.
Is as an Araib Shádach í Róisín. Bean óg dathúil í. Pósta, gabh mo leithscéal, colscartha ach sin an fhadhb. D’iarr sise an scaradh uaidh agus chuir sin isteach air. Mar sin thóg sé a ghasúir óga leis ar ais go dtí an Araib Shádach is níl fáil aici orthu anois. Ar dtús bhí uirthi dul go dtí an chonsulacht le aitheantas a fháil go raibh sí colscartha. Seo díreach tar éis a tharla do Khashoggi sa chonsalacht sa Tuirc. Ar fhaitíos go bhfuil dearmad déanta agaibh air, ghearr siad an t-iriseoir Khashoggi i bpíosaí sa chonsalacht agus an prionsa san Araib Shádach ar an nguthán ag rá leo sin a dhéanamh agus é ag éisteacht leis ar fad. Sin eolas nach bhfaighfidh sibh san nuachtán. Cuid den scéal ag daoine. Níl an scéal ar fad ag éinne againn.
Bhí aithne againn ar pháistí Róisín, leaidín óg agus cailín álainn a bhí gealgháireach. Tháinig siad isteach ó am go ham léi. B’shin sular ghoid an fear céile iad agus a d’fhág í i SAM gan a leanaí, gan fhios aici cá raibh siad. Mar sin chuaigh sí go dtí an chonsalacht agus bhí an cur síos ar a tharla ann dochreidthe scanrúil. Níor aithin na for sa chonsalacht an colscaradh fiú nuair a thaispeáin sí grianghraifeanna ón ospidéal dóibh dá cloigeann tar éis dó é a oscailt nuair a bhí fearg air. Is cuma faoi sin, ar siad léi. Bí i do bhean chéile maith is bí leis. Sa seomra ranga léirigh sí dúinn mar a bhí siad ag féachaint uirthi le drochmheas. Rinne sí aithros air. Níor éirigh léi na páipéirí a bhí uaithi a fháil go dtí gur thaispeáin sí dóibh fianaise go raibh drugaí ag a fear céile. Fós ní raibh fonn orthu aitheantas a thabhairt di. Bhí uirthi a rá leo, Nílim ag fágáil go bhfaighidh mé iad. Sin misneach. Sin cumhacht. Sin máthair a dhéanfadh rud ar bith lena páistí a fháil ar ais, lena páistí a chosaint.
Taobh amuigh den chonsalacht seo i SAM níor thuig daoine ag siúl thart an lá sin a bhí ar siúl taobh istigh de. Taobh amuigh den scoil againn ní thuigeann daoine go bhfuil scéalta ag daoine sna seomraí ranga a bhrisfeadh croíthe. Anois, níl fhios agam an bhfuil Róisín nó a páistí beo nó marbh. Sa deireadh lean sí a fear céile ar ais go dtí an Araib Shádach ag iarraidh na páistí a fháil ar ais. Bean óg uasal crógach. Saol níos fearr dá páistí i SAM a bhí uaithi.
Is as an tSín é Eoin. Ba léir go raibh sé beagáinín difriúil is chuir mé spéis ann nuair a tháinig sé ar dtús. Bhí sé ciúin. D’fhan sé amach ó na Sínigh eile sa scoil. Ag am sosa chuir mé ceist ar na daltaí cé mhéad teanga a labhair daoine ina dtíortha? Ní eachtrannaigh ach go nádúrtha sa tír. De ghnáth freagraíonn na Sínigh teanga amháin ar dtús agus ansin aithríonn siad an freagra go dhá theanga. Caithfidh go bhfuil níos mó ná sin, ar mé. Féach chomh mór is atá ansin. Is d’fhreagair Eoin go ciúin. Tá teangacha eile ann. Labhraíonn Eoin Uyghur mar is Uyghur é. Bhí áthas orm foghlaim faoi ach thug mé faoi dearadh nach raibh spéis ag na Sínigh eile sa scoil ann agus gur fhan siad amach uaidh.
Ní raibh mé i bhfad ar an idirlíon gur thuig mé cén fáth. Ní ghlacann an rialtas sa tSín leo cé go bhfuil timpeall 11,000,000 acu sa tír agus b’fhéidir 1,000,000 acu sin i gcampaí anois agus an rialtas ag céasadh daoine sna campaí seo. Freisin tugann an rialtas fir nua do na mná nach bhfuil fear acu mar tá na fir sin sna campaí. Sé sin le rá go bhfuil cead ag stráinséirí na mná a éigníu agus a úsáid mar is mian leo. D’inis Eoin cuid den scéal dom ach bhí sé neirbhíseach. Lá amháin bhí a chúrsa thart agus é imithe sula raibh ‘fhios agam. Níl ‘fhios agam cad a tharla dó, a bhfuil sé beo nó marbh nó i gcampa éigin. A Nation of Immigrants a deireann siad faoi SAM. Tugtha le fios go láidir i SAM Trump nach bhfuil fáilte roimh éinne seachas White America.
Chuaigh Úna ón gCoireá Theas ar saoire le déanaí. Cheap sí nach mbeadh fadhb ar bith leis sin. Go Cancún a chuaigh sí lena fear céile is leis na páistí. Bhí spraoi go leor acu. Ar an mbealach abhaile go SAM, cé go raibh a bpáipéirí in ord agus in eagar acu, tharraing fir ag an teorainn iad ar leathtaobh is cheistigh siad iad ar feadh i bhfad. Cheistigh siad na páistí gan na tuismitheoirí freisin. Bhí na páistí agus Mamaí ag caoineadh. Níl fonn orthu dul aon áit arís mar tá faitíos orthu.
Sin mo dhaltaí. Bíonn cairde agam ag scaipeadh scéalta faoi na Sweeps i gCathair na nAingeal. Sin an Migra nó ICE, iad a ghabhann ar dhaoine gan a bpáipéirí agus a chuireann iad i gcampaí. Is mé ag tiomáint sa chathair feicim i bhfad níos mó daoine gan dídean. Aithne agam ar dhaoine nach dtéann go dtí an ospidéal mar tá sé i bhfad ró dhaor. Cairde agam le céim nó dhó ón ollscoil nach bhfuil in ann post a fháil. Cairde agam i bpostanna a bhriseann a gcroíthe mar tá drochmheas ag comhlachtaí ar na daoine a dhéanann an obair dóibh.
Mar sin, is caint ar Booming Economy, ar Popularity Polls srl, tuig go bhfuil cúrsaí dorcha faoi láthair. Bain taitneamh as na pictiúirí den trá ach tuig go bhfuil an saol crua do go leor, leor daoine anseo. I ndáiríre. Seo SAM 2019.
Ba bhreá liom ceapadh go mbeidh feabhas ann i 2020 ach tá an tír fós ina codladh. Tá orainn bogadh go dtí an cósta eile go bhfeicfimid an féidir linn saol a bheith againn ansin nó filleadh go hÉirinn le cúnamh Dé. Feicimid. Misneach uainn ar fad. Inis an scéal ar fad. Ní féidir rudaí a fheabhsú gan fios a bheith againn go bhfuil cúrsaí go dona.
I mbliana bhí caint ar Harriet Tubman, Abby Martin, Marian Finucane, Nuala Ní Dhomhnaill, Clare Daly …
