738. Cailleach: Caillte le Fuath

Gearrchaille: sin a ghlaoigh mo Dhaid orm. Cailín ar eolas ag chuile dhuine. Focail deasa. Ach Cailleach? Míthuiscint faoin bhfocal sin mar … bhuel …rinne ‘Oideachas’ na tíre an-dochar ansin. Dúchas caillte againn.

Is breá liom Dúchas.ie Is aoibheann liom atá le foghlaim ann ó am go ham ann faoin ár nósanna féin. Ríshoiléir, faraor, go bhfuil lámh láidir na hEaglaise ins na rudaí a d’fhoghlaim is a scríobh an chuid is mó de na gasúir ina chóipleabhair fadó. An nós sin ag leanúint ar aghaidh i scoileanna fós.

Nach raibh mé féin ciontach ann chomh maith is mé i mo mhúinteoir bunscoile! Dúradh linn go raibh orainn sin a dhéanamh, is cuma céard a chreid muid féin. An córas sin fós ann. Iompúchán láidir a scriosann ár scéalta féin. Dúchas glanta amach is bolscaireacht na hImpireachta ann in áit ár noidhreacht féin. Neart le ceartú.

Féach a chonaic mé ar maidin ar Dúchas.ie

Féach an difríocht idir a scríobh Cathal agus a scríobh Niki. Bheadh an freagra céanna is atá ag Cathal ag beagnach gach fear in Éirinn. Tá drochmheas san bhfocal sin Hag buíochas le fuath ban is aineolas ó go leor áiteachaí, fiú ó Disney. Ní shin a bhí i gceist ag Cathal, déarfainn. Ach caithfear a thuiscint, nuair a chloiseann daoine an focal sin smaoiníonn siad ar an ugly evil witch. Níl sin tuillte ag an mbean sa phictiúr.

Is muid ag déanamh caint ar #MeToo, caithfimid a thuiscint cé as a thagann an fuath is an chumhacht sin a loiteann mná. Is féidir domhan níos fearr a chruthú le oideachas. Cloiste againn go minic. Is féidir, cinnte. ACH, is féidir fuath agus drochmheas a chruthú le ‘oideachas’ freisin. Sin an fhadhb. Sin atá ag tarlú leis na gcianta.

Impireacht amháin nó impireacht eile, cumhacht amháin nó cumhacht eile. Sin atá againn. Deireann siad le mná go bhfuilimid lag agus go bhfuil na fir i gceannas. Le stair a fhágann muid amach ón scéal. Le creideamh nach dtugann meas dúinn ach a ghléasann an feall sin le Sibh níos tabhachtaí: sin an fáth a chaithfidh muidne, na fir, ‘aire’ a thabhairt daoibh. Deireann siad an rud céanna le mná san Araib Shádach.

Thaitin freagra Niki ar Dúchas.ie go mór liom. Tuiscint iomlán difriúil ag fear agus ag bean ar an bhfocal sin Cailleach in áit amháin ar maidin. Chuir sé gliondar orm sampla mar sin a fháil. Bronntanas na Nollag dom.

Seo a scríobh sí

Nach álainn sin.

Nuair a chloiseann daoine an focal Hag smaoiníonn siad ar an ugly evil witch. Nuair a úsáideann daoine an téarma witch hunt sa pholaitíocht, fir de ghnáth, tá siad ag déanamh dearmad air nó is cuma leo faoi na mílte cailleachaí a chuireadh chun báis sa stair mar bhí siad cliste agus níor thaitin sin le fir. Níl sin tuillte ag an mbean sa phictiúr. Tá cumhacht ag focail. Demonization a tharla ar scoil de na focail againn agus an bhrí leo. Bhain siad brí dár ndúchas. Níos measa fós, mhúin siad fuath dúinn ar ár gcultúr féin. Thóg siad rud maith is rinne siad drochrud de. Mar? Sin fuath ban ag obair.

Salem, Woody? Dáiríre?! Chuaigh tú ansin?! Náire ar bith ar na diabhail a ghoideann ár stair uainn.

Nuair a d’úsáid siad an focal illegitimate ar scoil agus sa séipéal, mhúin siad drochmheas ar leanaí nach raibh tuismitheoirí acu a bhí pósta in Eaglais. Mhúin siad drochmheas ar leanaí nach raibh baistithe chomh maith. Saint, airgead, cumhacht is cúis leis sin. Ach an dochar!!! Fuath, eagla, náire an arm acu. Is mhúin siad an ‘oideachas’ sin go láidir le greim acu ar an dtír ar fad (atá fós acu).

Mar gheall ar an bhfuath, an drochmheas, an dehumanization sin, tá na Tuam Babies agus na Magdalenes agus drochdlíthe againn. Tá fir is mná sa tír nach dtuigeann céard is cailleach ann. Hag, ar siad. Seans mhaith nach dtuigeann siad cé as a tháinig an focal sin. Caithfear dul thar lear nó éalú ó ghreim na hEaglaise ar bhealach éigin le tuiscint an luach atá san bhfocal is inár gcultúr féin.

Inniu Lá Nollag. Nollaig Shona, a chairde. Céard atá ar eolas againn, sinne na Gaeil, faoi?

Ar chuala daoine in Éirinn faoi Alban Arthuan? Ainm eile ar Ghrianstad an Gheimhridh atá ann. Céard atá ar eolas ag daoine in Éirinn faoi Yule (roth na bliana)? Cearchall sa tine ar feadh 12 uair a chloig in ómós don Mháthairdhia. Baineann an nós le torthúlacht. Cuireadh luaith sa gháirdín an lá dár gcionn. Bhfuil sé ar an gcuraclam? Ar cheart féilire a bhunú ar mian na bPápaí nó ar an Nádúr, ar na séasúir?

Chrochadh daoine réalta, maisiúcháin dhearg srl ar chrann fadó mar shiombal d’áilleacht agus cumhacht na spéirthe os ár gcionn. Chrochadh siad rudaí air freisin i gcuimhne ar dhaoine a d’imigh rompu. Le meas. Nach álainn sin. Do chailleachaí agus gach duine ar shlí na fírinne. Tugadh bronntanaisí do na déithe. Nós lán le meas don Nádúr. Na réinfhianna? Baint acu le Pan. Elves? Na sióga. Ná déanfaimis dearmad ar an stair, ar ár ndúchas i gcodarsnacht le bolscaireacht na himpearachta.

Mar sin, is fir ag iarraidh #MeToo agus conas ar tharla sin ar fad a thuiscint, tosaigh le fuath ban a thuiscint agus cé as a thagann sé. Dúradh liom le déanaí nach mbeadh grúpa (fir amháin) compórdach bualadh liom. Tuigim nach raibh dochar i gceist ag an bhfear a dúirt sin liom. Is breá liom é is tá sé ag iarraidh an grúpa a shásamh le focail a míneoidh mar atá rudaí dom. Meas aige féin orm ach… bhuel, tuigim… raight? Tuigim. Tuigim rómhaith. Ná féach in aon áit eile, ar mhaith liom a rá leis. Foinse na faidhbe agat ansin. Ná glac leis sin. Tuig an feall agus an dochar ann. Tabharfaidh mé seans dó. É fós ag foghlaim. Deacair do dhaoine feall chomh mór seo a thuiscint go tobann.

Focail & Brí

Tugtha faoi deara agam ag deireadh na bliana gur bhain focail nua stádus oifigiúil amach i mbliana. Ionadh orm faoi mar bhí uair ann a bhí mé lánpháirteach i ndíospóireachtaí faoi chúrsaí mar sin ar Twitter. Sin sula bhfuair daoine amach gur bean a bhí ionam agus nár thaitin liom Ethos na hEaglaise i bhfocail ar nós Ginmhilleadh sa bhfoclóir. Tháinig ionsaí nimhneach ó fhear amháin i SAM, rath feirge ó fhear eile in Éirinn (an t-aon duine a bhí orm a bhlocáil riamh ar Twitter), agus bhí mé blocáilte ag fear amháin le grá mór aige don Eaglais ar Twitter. An ceann deireanach ansin an ceann a rinne an jab a bhí uathu: mé a choinneáil amach ón gcomhrá. Cliste.

Mar sin, ceist agam ar focloir.ie: cad é an % de mhná a chabhraíonn le focail nua a cheapadh a ghlactar leo go hoifigiúil? Chuala mé léacht ó fhear as Maigh Nuad i UCLA faoin stair a bhaineann leis na foclóirí againne. Fir i gceannas ar iad a chur le chéile. Le fada. Bhí Máire Mhac an tSaoi ag tabhairt amach faoi. Dhéanfainn jab níos fearr air, ar sí. An ceart aici. Neart le ceartú. Cothrom na féinne, leads. Tá #MuidneFreisin anseo. Guth uainn.

Ba bhreá liom bheith saor agus Gaelach. Ní féidir liom bheith Gaelach i ndáiríre gan saoirse. Tá aineolas san mbealach ar sin. Foinse na faidhbe. ‘Oideachas’ v dúchas.

Ná caill an bhrí le Cailleach. Ná bíodh eagla ar dhaoine roimpi. Ná múin sin d’éinne. Ná glac leis.

Meas, a chairde. Sin an méid atá uainn.

Nollaig Shona, a chairde. Bímis Saor agus Gaelach. Seas an fód do mheas agus grá.

 

 

 

 

 

732. #MiseFreisin

Demeaned, Rialaithe, Feargach: Mise Freisin

Cuireadh ceist orm go poiblí le déanaí faoi #MeToo agus a tharla faoi Weinstein i Hollywood. Ceist mhaith. Duine na bliana an ghluaiseacht #MiseFreisin sin. D’fhreagair mé ag an am nach i Hollywood amháin a tharlaíonn sé agus ní anois amháin. Ann i ngach áit agus ag tarlú ó bhí daoine ar an domhan seo, seans mhaith.

Ní chreidim go mbeidh réiteach ar an bhfadhb (fuath ban agus ionsaithe orainn a bhaineann luach agus brí dínn is a ghortaíonn muid go tréan arís is arís is arís eile) go luath. An iomarca le déanamh againn sa troid in aghaidh an ghnéasachais atá i ngach tír ar domhan.

Briseann daoine muid chuile lá beo le maslaí, le neamhaird, le crúalacht a deireann linn nach fiú tada sinn. Demeaned, Rialaithe, Feargach: ligimis dóibh a thuiscint nach nglacfaimid leis sin níos mó. Ní stopfaidh mé riamh ó bheith ag labhairt amach faoi. Mar caithfimid.

An Mean i DeMEANed

Níor tháinig mé ar Ghaeilge ar an mBéarla Demean a shásaigh mé. Dhá bhrí le mean agam anseo. Cruálach: Don’t be so mean! Brí: What does it mean? Does my existence mean something? Fite fúite le chéile. Cruálach ar fad brí a bhaint de dhuine. Briseann is maraíonn fuath ban muid is nílimid in ann dul ar aghaidh ná tada a rá faoi go dtí go dtagaimid ar an mbrí atá ionainn féin. Le misneach, le cúnamh ó mhná eile a thuigeann.

Maslaithe, curtha inár dtost, brúite ag focail is ionsaithe, éignithe sna mílte chaoi: níl gá le burka le cumhacht a bhaint de mhná. Tá an scil sin go foirfe ag fir atá ag cleachtadh conas muid a dhéanamh dofheicthe le fada, fada an lá.

Is minic a bhaineann fir (agus mná a shlogann siar an tseafóid a scaipeann siad) an ghaoth dár seolta. Rómhinic. Is nílimid in ann bogadh ar aghaidh mar gheall air. Is cluiche atá sa saol do go leor fir is caithfidh siad an ceann is fearr a fháil orainn, dar leo. Sin bua, dar leo.

Fun Fact: sin a dúirt an fear a d’éignigh mé fadó. Nuair a bhí sé críochnaithe, dúirt: Fuair mé an ceann is fearr ort anois sular fhág sé an carr lena mhún a dhéanamh ar thaobh an bhóthair.

Ach tá an fhadhb i bhfad níos measa ná sin. Forleathan. Coitianta. Diongbháilte. Baineann daoine, fiú iad a cheapann muid a bhfuil grá mór acu dúinn, an ghaoth dár seolta lena bhfocail go mion minic. Mar a dhéanann fógraí mórthimpeall orainn.

Raight. Anáil isteach, anáil amach.

An Riail i Rialtas

I walk the line ♫, a chan Johnny Cash. Tá líne ann dúinne. Líne a cheanglaíonn muid is a choinníonn smacht orainn. Líne a thachtann muid.

Ní ghlacaim le línte mar sin. Dlí na tíre, dlí na hEaglaise, dlí nach bhfuil scríofa ach tuigeann gach duine é mar nuair a thrasnaíonn tú an line, aireoidh tú é mar bhuille a bhainfidh d’anáil is do mhisneach díot. Cosnaíonn na línte sin daoine ar nós Weinstein. É gafa anois ach i Rehab deas agus gan brón ar bith air. Scrios sé mná. Mhill sé iad. Iad beo ach damáiste ann nach féidir a dheisiú. Agus fulaingt. Fulaingt nach ndéanfaidh siad dearmad air go deo. Go leor, leor acu. Níl an dlí ann le mná a chosaint. Tuig sin. Aithin é. Admhaigh é. Athraigh é.

Na Magdalenes gan saoirse le gardaí na hImpireachta. Sin sibh, gardaí! An ndúirt sibh go raibh brón oraibh?

Níl meas agam ar rialtas a ligeann d’Eaglais (lán le fuath ban is ciontach as stair fhada d’uafáis) bheith i gceannas ar oideachas is roinnt mhaith de shláinte na tíre. Ná níor cóir d’éinne meas a bheith acu ar rialtas mar sin. Is tá ar an tír dúisiú.

Riail: An Reacht in Impireacht

An fhadhb is mó ag mo thír le fada, fada an lá: impireacht amháin nó impireacht eile nó impireachtaí ag rá linn nach fiú tada sinn! D’éignigh Sasana Éire. Abair é. Os ard. Foghlaim faoi anseo. Tá impireacht na Vatacáine fós ag éigniú Éire. Aithin é. Abair é. Os ard. Níos deacra, raight? Mar tá a greim chuile háit. Bhur bpáistí ina scoileanna. Bhur dtuismitheoirí ina nospidéil. Tuig chomh mór is atá an chumhacht sin. Ná déan dearmad ar a rinne siad is atá siad fós ag déanamh. Bhí an ceart ag Sinéad O’ Connor. Thuig sí.

Níl meas agam ar shagairt ná easpaig mar tá baint acu le dogma lán le fuath ban. Fhad is a fhanann siad le himpireacht nach dtugann meas do mhná, níl meas agam orthu.

Ní bheidh mé ag glaoch Father nó Sister nó Brother nó Reverend ná seafóid eile mar sin orthu mar tuigim an fhaladhúdaíocht ansin. Bhí bean le déanaí ag rá go raibh a Daidí Pro-Life agus thug mé faoi deara nach raibh fonn ar dhaoine sin a fhreagairt. D’fhreagair mé í le Tá do Dhaidí mícheart agus míniú cén fáth. Ach deacair sin a dhéanamh. Níl sé múinte, ceapann daoine. Tuig an chumhacht ag bheith múinte.

An FEAR i bhFEARG

Dhá bhrí ag FEAR agam sa tideal sin. Eagla sa Bhéarla. An EAGLA in EAGLAis srl. An eagla ar mhná nuair a thuigeann siad nach bhfuil seans acu sa saol mar tá an chumhacht ag na fir. Ceantrach. Is iomaí fear a imríonn cluichí orainn go mion minic le tabhairt le tuiscint dúinn go bhféadfaidh siad a rogha rud a dhéanamh linn. Freisin, ciallaíonn fear duine fireann. Rud a chuirfidh fearg ar fhir, cinnte.

Is déarfaidh fir, Ní GACH fear. Is an ceart acu.  Ach ní shin an pointe. Sa chaoi céanna nach All Lives Matter an pointe le Black Lives Matter. An cuspóir ná eipidéim gan srian a nochtú. Sin atá ann. GML. Tuigim go bhfuil níos mó ná fear agus bean ann. Ag caint faoi gach duine gortaithe ag an gcóras seo atáim.

Anáil isteach, anáil amach.

Níl fearg ar mhná mar lámhsáil daoine ár gcuid tóineachaí i bpic. Maith agat, Alyssa Milano, as sin a mhíniú do dhaoine. Muid feargach mar tugtar le fios dúinn gur ghnáthrud seo ar chóir dúinn glacadh leis! Normálta! Tá orainn fanacht ciúin faoi?! Sin an rud múinte, múintear dúinn ar scoil (ar leis an Eaglais í).

Nuair a chloisimid an focal fearg, samhlaíonn muid fir de ghnáth. Muid cleachtaithe le smaoineamh mar sin. Mar atá mná cleachtaithe le bheith ciúin. SIN an feall. Ciúin agus dofheicthe. Ach tuig, TÁ FEARG orainn!

An PATER i bPatrúnacht

Is tusa Peadar agus ar an gcarraig seo…

Chuir sin an scannán Song of Granite i gcuimhne dom. Ceoltóir den scoth ach gafa lena shaol féin gan in ann smaoineamh ar a chlann. Ba cuma leis. D’fhéadfadh sé ceol a dhéanamh faoi fhulaingt dochreidthe a shinsir agus daoine a chur ag caoineadh leis an mbrón sa ghuth aige. Ach ní leor sin. Shábháil sé nós. Éacht. Thréig sé a chlann. Feall.

Is sin an rud. Is féidir le daoine focail milse a rá, dánta a scríobh, greim a fháil ar do thír ar fad le caint ar Dhia éicinnt. Má dhéanann siad sin ar a mhaithe féin is gan meas acu ar na daoine is laige sa saol, tuig an feall.

Pearsanta arís anois. Mise freisin. Do na daoine ar fad san áit ina raibh mé ag múineadh a dúirt liom, Use your womanly charms to disarm them maidir le fir ‘i gceannas’ orm (dáiríre sin ráite liom!). You just have to put up with it. That’s just (insert man’s name here) srl, deirim, NO! Ná bígí comhpháirteach leis. Is cuid ollmhór den fhadhb sibhse a deireann sin. Tugann sibh cumhacht do bhullaíocht. Do na daoine a deireann Ach is rud beag sin. Lig leis, deirim NO!

Labhair amach. Ar an bpointe!

Maith í Alyssa Milano a mhínigh nach gcabhraíonn sé a rá nach bhfuil duine ag lámhsáil do thóin gan cead, gan cuireadh níos lú ná éigniú. Mar is éigniú é: It’s the micro that makes the macro, ar sí. An ceart aici.

Aithin, mar sin, gach uair a chuireann sibh pictiúirí amach le fir amháin ann mar glacann sibh go bhfuil na mná ró-chúlánta le bheith ann, gur cuid den fhadhb sibh. Tabhair misneach do na mná is athraigh an domhan. Ná fág amach iad ón nóiméad, ón stair, ón am atá romhainn.

Ar ais go Hollywood. Ní laoch Matt Damon níos mó mar is léir nach dtuigeann sé an fhadhb. Thug Minnie Driver íde béil dó. Tuillte aige.

God God, SERIOUSLY? There are so many men I love who do NOT frame the differentiation between sexual misconduct, assault and rape as an excuse or worse – our problem. AMEN ladies! – Minnie Driver le Matt Damon.

Mé ag rá Good God, SERIOUSLY? le go LEOR daoine na laethanta seo. Faoin tacaíocht acu do Trump. Faoin drochmheas acu ar chearta na mban. Faoin drochmheas ar dhaoine bochta. Galar atá againn, a chairde. Ná tabhair spás, tacaíocht ná ardán d’fhuath. Ná bí comhpháirteach ann. Oideachas, a deireann daoine liom. Sin an chaoi. Aontaím. Ach ní oideachas atá i lámha na hEaglaise. Neart le ceartú!

Is galar córasach é na hionsaithe ar mhná a tharlaíonn chuile lá beo agus is rud damanta fite fúite le foréigean é. Caithimid an galar a ghearradh amach mar a mhol Aylssa Molina. Tá sin ag tarlú anois gan ainéistéise. Leanár scéalta. Please send flowers, arsa Aylssa. Agus athrú iomlán sa chóras, a deirimse.

Ar aghaidh linn, sa treo ceart. Mar bhíomar ar strae ag glacadh lena dúirt na diabhail linn le fada. Caill iad agus faigh fíorchairde. Agus cearta. Agus freagracht.

MEAS do na MNÁ.

PS. Beidh Nollaig na mBan againn arís i 2018 agus beidh fáilte ann roimh na fir a thugann meas do na mná mar a bhí anuraidh. Seas an fód.

702. Fuascailt

 FUASCAILT: 1. release, deliverance 2. curtha chun fuascailt: held to ransom

An cheist is mó anseo: conas sochapataigh a aithint & conas deighleáil leo.

Cúpla scéal agam daoibh inniu is muid ag plé a tharla le Newstalk FM.

Scéal #1:

Thug Sarah Shourd cuairt ar ár scoil uair le caint linn faoi a tharla di. Meiriceánach óg, tanaí, lag ag labhairt linn go ciúin le misneach. Ar nós taibhse, a cheap mé. Marbh ach ag siúl i dtromluí an cuma a bhí uirthi. Ba léir go raibh ualach cruálach á iompar aici.

A scéal anseo. Bhí sí le cairde ag siúl sna sléibhte san Iaráic i 2009 nuair a ghlaoigh saighdiúirí orthu agus lean siad é transa an teorainn i ngan fhios dóibh.  Chaith siad i bpríosún iad.

Labhair Sarah linn tar éis di saoirse a bhaint amach ach bhí a comráidí fós i bpríosún. Labhair sí faoi bheith i gcill ina haonar ar feadh 410 lá. Briseann sin duine. Is í ‘saor,’ d’airigh sí nach raibh cead aici sos a thógáil ná saoirse a bhlaiseadh i gceart go dtí go mbeadh a cairde saor chomh maith. Mar a dúirt sí: “I had a tremendous feeling of responsibility. The burden weighed on me so heavily. For a year I was basically living on adrenaline. I didn’t enjoy my food—I just ate it. I worked. I exercised. I couldn’t allow myself to feel anything. I was like a machine.”

B’shin fuascailt a ghortaigh go géar. Smaoinigh mé ar Sarah is an t-ualach uirthi nuair a bhí fuath ban le feiceáil go láidir in Éirinn an tseachtain seo. Cad is cúis leis?

1. Na meáin.

Is iad na meáin a deireann linn mar atá an saol.  Is duine gránna é Denis O’Brien le teachtaireacht ghránna: frith-oibritheoir, frith- ceardchumainn, frith cearta, tacaíocht do na saibhir, do na gardaí. Is sochapatach é.

Tá roinnt mhaith de na meáin agus OSPIDÉIL (?! CONAS – ach, nuair a smaoiníonn tú air, ospidéil ag an Eaglais so is léir gur cuma sa feic leis an Rialtas fúinn) tógtha ag Denis O’Brien. Nuair a chailleann tú na meáin, tá an tír damanta. ‘Fhios againn sin i SAM. Ná tabhair ceadúnas d’fhuathghrúpaí. Sin a tharla i SAM le FOX. Sin an fáth go bhfuil Trump againn. Tuig an dochar.

Bhí an tseachtain seo deacair. An-deacair! Le meáin Denis O’Brien (Communicorp) tá guth agus cumhacht ag fuath sa tír buíochas le leithéidí George Hook ar Newstalk FM. D’ionsaigh sé mná lena theachtaireacht: níl faitíos orm rudaí uafásacha a rá go hoscailte mar ní ceart meas a thabhairt do mhná. Is tháinig na diabhail amach le misneach a thug Hook dóibh, ag fógairt a bhfuath ban.

Tá RTÉ ciontach freisin!

Ar nós scéal Sarah is a cairde fós i bpríosún, labhraíonn an t-amhrán Four Green Fields faoi mac in bondage. Conas is féidir leis an máthair bheith saor nó sona le mac gafa ag daoine eile. Sin céasadh. Ach tá daoine nach dtuigeann sin mar tá siad chomh tógtha suas leo féin. Feall é dearmad a dhéanamh ar stair. Feall é do mhuintir féin a thréigeadh. Feall é meas níos mó a thabhairt do na daoine a ghortaíonn an tír ná do na daoine ag iarraidh an tír a shábháil. Tugann RTÉ meas do mheon an BBC. Coir is déanaí uathu:

An choir is mó? Gan bheith ann. Dofheicthe. Glanta amach. Gan stair, ná guth, ná cruth. Sin a dhéanann niqab. Sin a dhéanann Guardianship san Araib Shádach. Sin a dhéanann dlí na hÉireann: ag rá nach leis an mbean a corp féin. Sin a rinne RTÉ leis an mapa sin.

Fuascailt í ach tá dhá bhrí leis an bhfocal is b’fhearr liom a ceapadh go bhfuil deis ann anois don tír. Ár dtír gan saoirse, gan cearta, gan aithne aici uirthi féin atá againn faoi láthair. Is féidir sin a athrú. Ná glac le meon an BBC. Ná glan amach an tuaisceart.

Tá RTÉ ar son Ethos damanta agus faisisteachas nuair a sheinneann siad an Angelus chuile lá beo le rá linn cé atá i gceannas. In am éirigh as.

2. George Hook:

Scríobh Hired Knaves alt faoi George Hook, an Bill O’Reilly nó Trump nó Bannon na hÉireann. Is fiú go mór é a léamh anseo. An méid a chosain é! Mé tinn ag smaoineamh air. Mná ina measc le maithiúnas agus leithscéalta dó. Is é maithiúnas a fhágann muid damanta sa tír seo. Ara shur. Is leads iad. Old fashioned. Níl dochar ann. Don’t make trouble. Ach tá dochar ann, leads. Ceadaíonn sé fuath agus foréigean.  Ní chreideann sibh conas mar is aingil sibh? Osna. Raight. Munar féidir libh fiú smaoineamh ar bhean ag fulaingt, leads, féach ar seo:

Ní féidir liom scríobh faoi na daoine a tháinig ar ais le fuath ar nós You’re too ugly to be raped. Ghoill sé gur inis mná a scéalta agus ba chuma le daoine faoin bpian. Níos measa ná sin. D’ionsaigh siad iad. Tá an t-aire Simon Coveney ciúin ar an ngalar seo. Tá mná na tíre ag fulaingt. Ráiteas de dhíth.

3. Dlí McQuaid

Ní raibh saoirse againn mar a cheapamar nuair a bhfuaireamar réidh le himpireacht na Breataine sa deisceart. Deacair bheith sona nuair atá cuid díot fós gan saoirse. Ghoid McQuaid aon seans againn bheith saor sa deisceart lena bhfuath ban is a pheidifíleacht. An EAGLA in Eaglais soiléir nuair a bhí an sochapatach sin i gceannas. An dlí aige fós láidir sa tír.

Ach ní in Éirinn amháin a d’imir an Eaglais a cleas gránna.

Scéal #2 ó Albain

An cailín ciontach, ní an sagart mar, tá ‘fhios agat, tá an chumhacht ag an Eaglais.

Scéan #3 ó Chabhán anois anseo

Seo a scríobh Flann O Brien & Tom O’Higgins faoi: In Cavan there was a great fire, Judge McCarthy was sent to enquire. It would be a shame if the nuns were to blame So it had to be cause by a wire.

Ar ndóigh.

Sin scéal na hÉireann. Dallamullóg. Ryan Report. An Eaglais fós i gceannas. Freagracht AR BITH. Scéal Tuam Babies agus áiteachaí cosúil leis ar fud na tíre in Éirinn ach tada déanta faoi fós. Scéal na Magdalenes ar nós scéal Sarah. Cuid dínn goidthe. Mná nach bhfuil ‘fhios aici cá bhfuil a leanaí mar ghoid daoine iad is níl eolas le fáil air. Tromluí. Na mílte acu.

Agus an Rape Culture sin? Le oideachas na hEaglaise, thuig na leads go raibh cumhacht acu.

Dlí McQuaid. Dlí eachtrannach. I never believed in rape culture, a d’admhaigh Garda Daz Topaz ar Twitter. Cén fáth? Mar múineadh drochmheas ar mhná dúinn. Bhí agus tá na gardaí leis an Eaglais in aghaidh na mná.

Bhí agus tá cearta sciobtha ó mhná na hÉireann. Tá an tuaisceart sciobtha ón tír ag Westminster agus an deisceart sciobtha ag an Vatacáin.

Caint ann faoi SAOIRSE na laethanta seo agus céard is brí leis.

Fuascailt

Caithfear caint freisin faoi Fhianna Gael is an grá atá acu do George Hook. Labhraíonn sé ag an Ard-Fheis acu. Ach caithfear a admháil nach bhfuil rudaí níos fearr le Fianna Fáil. Faisisteachas ceadaithe le fada. Caithfear a thuiscint nach bhfuil Sinn Féin ag caint faoi Eaglais/Stát a scaradh. Athrú de dhíth.

Ba bhreá liom saoirse ó bhagairtí. Ba bhreá liom tír le cearta. Go dtuigfidh daoine gur coir í fuathchaint. Nach gcuirfimid suas le fuathghrúpaí ar nós an DUP agus an OO níos mó. Is bagairt iad. Nach mbeidh dream a ghoid leanaí i gceannas ar oideachas na tíre níos mó. Go mbeidh Daonlathas in áit Dialathas againn. Go n-aithneoidh gardaí (agus chuile dhuine) socapataigh inár measc agus go mbeidh muid in ann deighleáil leo is bheith slán. Go mbeidh an tír ar ais le chéile. Go mbeidh iriseoireacht, ní fuath ná bolscaireacht ná shock jocks, againn sna meáin.

Go mbeidh deireadh le fuath ban.

Ní féidir sin a dhéanamh i nDialathas.

An bhfuair siad réidh le George Hook fós? Le ceadúnas Communicorp?

Seo am Shasamach, a chairde. Seo an t-am when hope and history rhyme. Ná bíodh an rhyme sin ar nós an Limerick a scríobh Flann O’Brien. Bíodh sé lán le tuiscint agus saoirse agus tír le cearta.

Fuascailt ó dhaorsmacht.

 

 

 

131. Fuath Ban sa tír is sa teanga

Fuath Ban sa tír is sa teanga

Ar Twitter inné bhí caint faoi An Iomarca Reiligiúin sa Ghaeilge http://alturl.com/w5efh rud nach bhfeiceann gach duine. Mhol údar an ailt sin, Eoin O Murchú gur ‘ linne an teanga seo, ná bíodh leisce orainn í a mhúnlú dúinn féin agus dár saol…’ Ceart go leor mar sin. Tá ár dteanga lán le gnéasachas, reiligiúin, agus fuath ban agus tá athrú ag teastáil go géar uainn. Tá sé sa litríocht is sa chaint a chruthaíonn aicme íochtaránach do mná is go dtí go mbeidh scaradh idir Stát is Eaglais leanfaidh sé ar aghaidh mar sin.

Léigh mé alt http://alturl.com/tjser inniu faoi scéal Xanth agus an fuath ban ann. Tháinig mise freisin ar leabhar a cheannaigh mé fadó. Cairde Liom a bhí air, é foilsithe ag Gael Linn. Bhí dathanna deasa ar na leathanaigh, rann beag ag bun gach leathanach agus spás do shíniúcháin is teachtaireacht beag os a chionn. D’fhéach mé air le cion. Thosaigh mé ag léamh na rannta ag súil le grá iontu:

Bíodh sí tinn, bíodh sí corrach,

Bíodh sí gan chodladh choíche,

Bíodh sí ciamhair cumhach,

Bíodh sí dubhach gach oíche.

 

Hmm. Aisteach. An chéad leathanach eile go bhfeicfidh mé.

 

Más ionúin leat na Bráithre

Bí leo go sásta socair;

Tabhair dóibh gach ní a iarann siad,

Is ná hiarr aon ní orthu.

 

Bhuel.. ní raibh mé ag súil leis sin ach oiread. Leathanach eile b’fhéidir.

 

Ní mheallfaidh tú mise, a bhean,

Mar a mheall tú fear gan chéill.

Ar do scéimhse cé chuaigh clú,

Is eol domsa cé tú féin.

 

Is ceann amháin eile ar fhaitíos go bhfuil dul amú orm.

 

Dar Duinnín is dar Donn,

Is bunoscionn liom atá mo bhean;

Dá ndéarfainn gur dubh é an fiach,

Do bhéarfadh sí Dian ach ea ach geal!

 

Agus araile.

Ach fan. Nuair a cheannaigh mé é fadó cheap mé go raibh sé gleoite. Is í mo stór, bean nach luífeadh liom ar ór… Cé a scríobh iad? Bhí rud amháin soiléir. Fear a scríobh gach ceann acu. Ná pós bean mar gheall ar eallach… a bhí ar leathanach amháin. Ní raibh aon chomhairle ag rá Ná pós fear… in aon áit. D’aithin mé fuath ban i go leor acu. Tagann tuiscint le súil siar.

Bhí sé sna leabhair ar scoil. Tá Mamaí sa chistin. Tá Daidí ag obair. Sin a bhí insan leabhar a bhí mo mhac ag léamh agus é ag freastal ar Scoil Naithí. Bhí mé ar buile. Chuaigh mé le caint lena mhúinteoir faoi an lá dár gcionn. Fear ó Chonamara a bhí ann nár thuig céard a bhí ag cur isteach orm ná céard a bhí cearr leis an leabhar ar chor ar bith. Tada. Clú dá laghad. Ach nuair atá tú tar éis do chloigeann a bhuaileadh arís agus arís eile i gcoinne an tsíleáil gloine, tuigeann tú go maith an dochar atá i ngnéasachas agus i leabhair a mhúineann do ghasúir go bhfuil aicme íochtaránach ag mná sa saol. Níor thuig an Máistir é mar níor fhulaing sé é. An dtuigfidh sé le súil siar nuair a fheicfidh sé na deacrachtaí a bhéas ag a chailíní beaga féin nó an cuma leis?

I go leor tíortha níl cead fiú dul ar scoil ag mná (meon an Taliban, go n-éirí leat, Malala). Bhí cead agamsa dul ach fós fiú in Éirinn ní raibh cothrom na féine ann. Bhí ranganna san eolaíocht i scoil na mbuachaillí nach raibh ar fáil dúinne. Mar a dúirt an príomhoide an tSiúir Bernadette linn sa rang agus í ag fáil réidh leis an rang Mata Onóracha, “Is cailiní sibh agus cén mhaitheas an t-am sin a caitheamh ar rudaí deacra nuair a bheidh sibh ag obair mar mhúineoirí nó banaltraí agus ag tabhairt aire de bhúr bpáistí féin as seo amach?” Súil siar. Bhí torthaí níos fearr againne ná mar a bhí ag buachaillí san Ardteisiméireacht ach theip ar na cailíní sa scrudú béal ag iarraidh dul isteach sna Státseirbhísí. Níor labhraíomar cosúil leis na leads agus b’iad na fir a bhí ag cur ceisteanna orainn. Dúirt mo Dhaid agus mo dhearthair liom nach raibh mná uathu san bpáipéir nuachtán a bhí acu. Bhí an ceacht soiléir. Tá oraibhse na mná fanacht sa bhaile agus aire a thabhairt do na fir chéile. Aicme íochtaránach.

Is mé ag obair is iomaí uair a bhuail mé mo chloigeann i gcoinne an tsíleáil gloine. Is bhí orm cur suas le ana-chuid seafóid. Is mé ag múineadh Seapáinis i Meánscoil i dTamhlacht, ghlaoigh an príomhoide Séamus orm lá teacht isteach le caint leis.

Séamus: Tugaim faoi deara nach mbíonn smideadh ort.

Mise: (Ionadh orm) Tá sé sin fíor.

Séamus: (Tost míchompórdach) An bhfuil cúis leis sin?

Mise: Tá. Ní maith liom é.

Tost níos faide. Allas ar a éadan.

Mise: ‘Bhfuil tú ag rá liom go mba chóir dom? Má tá riail faoi le bheith ‘proifisiúnta’ tá mé sásta leis sin.

Séamus: (Buíoch) A, ana-mhaith ar fad.

Mise: Rud amháin. Caithfidh sé bheith ‘across the board’ an dtuigeann tú? ‘Sé sin le rá nuair a chuirfidh tú smideadh ort, a Shéamais, déanfaidh mise an rud céanna le bheith féireáilte an bhfuil ‘fhios agat.

Bhí orm deighleáil le amadáin mar sin go minic. Is cuimhin liom an fear sin ón IDA a bhris mo chroí uair ag iarraidh orm cén chaoi a bhféadfainn aire a thabhairt do na páistí in agallamh, ceist nár chuala m’fhear chéile riamh. Ní bhfuair mé an post sin. Bhí sé ag duine eile roimh an agallamh. Old Boys Network. An iad na cinn is measa a bhíonn i gceannas? Bhuail mé mo chloigeann in aghaidh an tsíleáil gloine chomh minic sin i mo shaol. Tuig é, a dúirt an tsíleáil sin liom, d’aicme íochtaránach. Níor chreid mé é. Caithfear é a bhriseadh.

Beidh an Eaglais (gnéasach) i gceannas in Éirinn fhad is atá oideachas agus sláinte aici. Caithfear Stát is Eaglais a scaradh óna chéile. Ní raibh feabhas do mná i ndiaidh dúnmharú Savita. Tá cumhacht ag an Eaglais sa tír is sa teanga. Bhí na heaspaig níos tábhachtaí ná na sagairt agus iad níos tábhachtaí ná na mná rialta. Chonaic tú. Thuig tú. Ní raibh sé ceadaithe labhairt amach, ceistiú, caint faoi rudaí a bhí tabú. Ní raibh foclóir agam le bheith ag caint faoi gnéas i mBéarla ná i nGaeilge. Bhí ‘fhios agam gur peaca a bhí ann. Aineolas in am an cás X, Annie Lovett, na Magdalenes agus feicim go leanann sé ar aghaidh is mná ag dul go Sasana fós. Do-chreidthe! Oideachas? Aineolas. Is iad na Bráithre Críostaithe a scríobh na leabhair a d’úsáideamar ar scoil. Tá daoine áirithe fós ag ceapadh gur naoimh a bhí iontu. Thuig go leor leor daoine sa tír ró-mhaith gur ainmhithe a bhí i gcuid mhaith acu i ndáiríre. Brú.

Rinne Ballykissangel tagairt don fhadhb do mhúinteoirí in Éirinn. Is fiú féachaint ar an deacracht atá ag Breandan ann. Muna dtéann sé ag an Aifreann tá a phost i mbaol. Má insíonn sé do na gasúir go bhfuil rogha acu mar a deireann an Bunreacht leo, tá a phost i mbaol. Féach ar 2:00 ar aghaidh http://www.youtube.com/watch?v=lM6b2o99yCM Ní haon ionadh a dúirt an bhean sin le Savita “This is a Catholic country.” Faisisteach a dhéarfainn féin. Ní fhaca mé easpag tanaí, ná sagart fionn, ná pálás bocht ná meas ar mhná ó shagart ar bith i mo pharóiste. Chonaic mé agus chuala mé saint, sotal is seafóid ar mhaithe leo féin. Is thángadar go mo theach is mé óg le féachaint go raibh pictiúr d’Íosa i ngach seomra agus rinne Mamaí cinnte go raibh mar thuig sí na rialacha. Faisisteach.

Cheap mé go mbeadh sé difriúil i SAM. Bhí mé mícheart. Tá greim ag an Eaglais anseo fresin.  ‘Cé mhéid feiminigh atá againn sa rang?’ a d’iarr an t-ollamh ón Ghailís orainn an chéad lá sa rang i gCalifornia. D’ardaigh mé mo lámh go bródúil ach bhí mé im’aonar san rang mór sin. Tionchar na hEaglaise sa chultúr Easpáinnic. Peaca é bheith id’ fheimineach. Sin a deireann an Eaglais leo. Mhínigh mé go raibh mé ar son cearta daonna agus ionanntas agus d’aontaigh siad leis sin. Mar sin féin bhí rud éigin gránna ag baint le feimineachas agus ní raibh siad in ann é a mhíniú dom. Ní raibh sé ceart do mná bheith ag labhairt amach mar sin, dar leo. Bhí an-obair déanta ag an Eaglais. Fuath ban acu i ngan fhios dóibh féin. Nach iad a bhí breá géilliúil.

Tá fuath ban i ngach tír. Ach ní leithscéal d’aon tír é sin. Tá fir a cheapann gur rudaí iad mná curtha ar an saol le freastal ar a riachtanaisí. Seo a tharla le déanaí in ollscoil i SAM http://alturl.com/esqo6  Níl meas ag na fir seo ar mná agus cinnte ní fhéachann siad orainn mar dhaoine leis na cearta daonna céanna is atá acu féin. Ní aicme íochtaránach atá i gceist anseo mar ní fhéachann siad ar na mná mar dhaoine ar chor ar bith. Tá gráin ann chomh maith. Mar sin is cuma leo má ghortaíonn siad mná.

I mo chúrsa san ollscoil bhí ceist agam. Cá raibh na mná a scríobh leabhair fadó? Chuir sé isteach go mór orm go raibheamar ag léamh leabhair scríobhtha ag fir amháin. Gach uile leabhar ar an gcúrsa is bhí go leor le léamh againn! Níor scríobh mná ag an am sin a dúradh liom. Níor ligeadh cead do na mná freastal ar scoil ag an am sin. Tuigim cuid den scéal sin mar bhí taithí agam ar ghnéasachas ach fós bhí rud éigin mícheart.  Sa deireadh roghnaigh mé scríobh faoin údar Fernán Caballero. Ní raibh m’ollamh sásta nuair a bhí mé ag caint fúithi mar Cecilia Böhl de Faber. Cheartaigh sé mé: ‘Fernán Caballero.’ Tuigim go raibh uirthi dul faoi cheilt an uair sin. Ach nach bhfuil sí in ann fiú amháin inniu a bheith aithinte mar bhean? Nach bhfuil sé tuillte aici? Nár chóir dúinn fios a bheith againn gurbh í bean a scríobh na leabhair sin? Ní raibh m’ollamh compórdach leis. Fuair sé a oideachas in ollscoil Chaitliceach sa Spáinn.

In Éirinn tá an Eaglais fós i gceannas ar an tír. Tá cumhacht ag na sagairt agus na heaspaig  http://www.lifesitenews.com/news/irish-politician-who-voted-for-abortion-bill-removed-as-extraordinary-minis/ Tá daoine nach dtuigeann é sin mar ní raibh seans acu saoirse ón gcumhacht sin a bhlasadh. Dóibh súid a d’fhoghlaim faoi ghnéasachas agus fuath ban, aithníonn siad go bhfuil mná agus cailíní in aicme íochtaránach in oideachas, sna hospidéil, san rialtas http://jn1.tv/video/news/irish-politician-sorry-for-parliament-groping.html sa tír agus sa teanga. Níl meas ag an Eaglais ar mná is a gcearta daonna. Tá aicme íochtaránach acu san Eaglais agus faighimid oideachas ón Eaglais (a gcluiche, a rialacha, a bpaidreacha 7rl). Seans mhaith nach mbeidh bean ina pápa ná fiú ina sagart. Is dar leis an Eaglais ba chóir do na fir na rialacha a scríobh do na mná agus ní chóir go mbeadh rogha ag na mná. Maith dúinn é, Savita! Tá siad i gceannas le fada agus gach bean ag fulaingt mar gheall air, cuid acu i ngan fhios dóibh fein.

Is tá an ceart agat, Eoin. Tá an teanga lán le Muire agus Pádraig agus níl gá leo ná na paidreacha, ná an Chéad Comaoineach is Aifreann sa scoil is an Chéad Faoistin agus an tseafóid sin uilig. Más mian le daoine an reiligiúin sin a chleachtadh tá sé de cheart acu é sin a dhéanamh ach bíodh sé scartha ónár oideachas poiblí. Ar son ár gcearta daonna!